ادامه عنوان خانواده
ادامه فصل دوم : عوامل تحکیم خانواده
2 / 10 پاسخ دادن به غرایز جنسی
2 / 10 - 1 آرایش زن برای شوهرش
2 / 10پاسخ دادن به غرایز جنسی2 / 10 1آرایش زن برای شوهرشپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :اگر زن ، خود را برای شوهرش نمی ساخت ، بی گمان در دل او جا نمی گرفت .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :من از زنان سَلتاء و مَرهاء ، متنفّرم . سَلتاء ، زنی است که خضاب نمی کند ، و مرهاء ، زنی است که سُرمه نمی کشد .
امام علی علیه السلام :زن مسلمان باید خود را برای شوهرش خوش بو سازد .
المَراسیل به نقل از مقاتل بن حیّان :پیامبر صلی الله علیه و آله هر گاه دخترانش را شوهر می داد ، دستور می داد که پیش از شستن خود ، به شوهرانشان نزدیک نشوند ، و به شوهران آنها نیز چنین می فرمود .
.
ص: 10
2 / 10 2تَزَیُّنُ الرَّجُلِ لِزَوجَتِهِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :یَجِبُ عَلَی الرَّجُلِ لِامرَأَتِهِ ما یَجِبُ لَهُ عَلَیها ؛ أن یَتَزَیَّنَ لَها کَما تَتَزَیَّنُ لَهُ فی غَیرِ مَأثَمٍ . (1)
عنه صلی الله علیه و آله :اِغسِلوا ثِیابَکُم ، وخُذوا مِن شُعورِکُم ، وَاستاکوا ، وتَزَیَّنوا ، وتَنَظَّفوا ؛ فَإِنَّ بَنی إسرائیلَ لَم یَکونوا یَفعَلونَ ذلِکَ فَزَنَت نِساؤُهُم . (2)
الإمام الکاظم عن أبیه عن آبائه علیهم السلام :قالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : لِیَتَهَیَّأ أحَدُکُم لِزَوجَتِهِ کَما تَتَهَیّأُ زَوجَتُهُ لَهُ . قالَ جَعفَرُ بنُ مُحَمَّدٍ علیه السلام : یَعنی یَتَهَیَّأُ بِالنَّظافَهِ . (3)
الإمام الکاظم علیه السلام :تَهِیئَهُ الرَّجُلِ لِلمَرأَهِ مِمّا یَزیدُ فی عِفَّتِها . (4)
الکافی عن الحسن بن جهم :رَأَیتُ أبَا الحَسَنِ علیه السلام اختَضَبَ ، فَقُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ ، اِختَضَبتَ ؟ ! فَقالَ : نَعَم ، إنَّ التَهیِئَهَ مِمّا یَزیدُ فی عِفَّهِ النِّساءِ ، ولَقَد تَرَکَ النِّساءُ العِفَّهَ بِتَرکِ أزواجِهِنَّ التَّهیِئَهَ . ثُمَّ قالَ : أیَسُرُّکَ أن تَراها عَلی ما تَراکَ عَلَیهِ إذا کُنتَ عَلی غَیرِ تَهیِئَهٍ ؟ قُلتُ : لا ، قالَ : فَهُوَ ذاکَ . ثُمَّ قالَ : مِن أخلاقِ الأَنبِیاءِ التَّنَظُّفُ ، وَالتَّطَیُّبُ ، وحَلقُ الشَّعرِ ، وکَثرَهُ الطَّروقَهِ . (5)
.
1- .الفردوس : ج 5 ص 521 ح 8953 عن معاذ بن جبل .
2- .تاریخ دمشق : ج 36 ص 124 ، سیر أعلام النبلاء : ج 18 ص 259 ، تاریخ الإسلام للذهبی : ج 31 ص 49 کلّها عن عبد اللّه بن میمون القدّاح عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، کنز العمّال : ج 6 ص 640 ح 17175 .
3- .الجعفریّات : ص 28 ، النوادر للراوندی : ص 233 ح 479 ، دعائم الإسلام : ج 2 ص 210 ح 771 و ج 1 ص 123 عن الإمام علی علیه السلام ولیس فیه ذیله من «وقال جعفر بن محمد علیه السلام ...» ، مستدرک الوسائل : ج 14 ص 296 ح 16768 .
4- .مکارم الأخلاق : ج 1 ص 218 ح 641 ، بحار الأنوار : ج 79 ص 307 ح 23 .
5- .الکافی : ج5 ص567 ح50 و ج 6 ص 480 ح 1 ، کتاب من لا یحضره الفقیه : ج1 ص122 ح276 کلاهما نحوه ولیس فیهما ذیله من «ثمّ قال : أیسرّک» ، بحار الأنوار : ج 76 ص 100 ح 9 .
ص: 11
2 / 10 - 2 آرایش مرد برای همسرش
2 / 10 2آرایش مرد برای همسرشپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :مرد در برابر زنش ، همان وظیفه ای را دارد که زنش در برابر او دارد ؛ یعنی خود را برای او بیاراید ، همچنان که زنش ، خود را برای او می آراید ؛ ولی نباید به گناه بیفتد .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :لباس های خود را بشویید ، موهایتان را اصلاح کنید ، مسواک بزنید ، خود را آراسته سازید ، و نظافت کنید ؛ چرا که بنی اسرائیل ، این کارها را نمی کردند . در نتیجه ، زنانشان به زنا دادن افتادند .
امام کاظم به نقل از پدرش ، از پدرانش علیهم السلام :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «هر یک از شما باید خود را برای همسرش آراسته کند ، همچنان که همسرش خود را برای او می آراید» . جعفر بن محمّد علیه السلام فرمود : «یعنی با نظافت کردن ، خود را آراسته سازد» .
امام کاظم علیه السلام :آراسته بودن مرد برای زن ، از عواملی است که بر پاک دامنیِ زن می افزاید .
الکافی به نقل از حسن بن جَهم :ابو الحسن علیه السلام (1) را دیدم که خَضاب کرده بود . گفتم : قربانت گردم ! خضاب کرده اید؟! فرمود : «آری . آراسته بودن ، از عواملی است که بر پاک دامنیِ زن می افزاید . زنان ، از آن رو ترکِ پاک دامنی می کنند که شوهرانشان آراسته بودن را ترک می نمایند» . سپس فرمود : «آیا تو دوست داری که همسرت را مانند خودت ، ناآراسته ببینی؟» . گفتم : نه . فرمود : «او نیز همین طور» . آن گاه افزود : «پاکیزگی ، خوش بو بودن ، اصلاح کردن مو و کثرت آمیزش ، از صفات پیامبران است» .
.
1- .مقصود ، امام کاظم علیه السلام یا امام رضا علیه السلام است .
ص: 12
بحارالأنوار عن ذروانَ المدائنیّ :دَخَلتُ عَلی أبِی الحَسَنِ الثانی [الإمامِ الرِّضا] علیه السلام فَإِذا هُوَ قَدِ اختَضَبَ ، فَقُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ ، قَدِ اختَضَبتَ؟! فَقالَ : نَعَم ، إنَّ فِی الخِضابِ لَأَجرا ، أما عَلِمتَ أنَّ التَّهیِئَهَ تَزیدُ فی عِفَّهِ النِّساءِ ؟! أیَسُرُّکَ أنَّکَ دَخَلتَ عَلی أهلِکَ فَرَأَیتَها عَلی مِثلِ ما تَراکَ عَلَیهِ إذ لَم تَکُن عَلی تَهیِئَهٍ ؟ قالَ : قُلتُ : لا ، قالَ : هُوَ ذاکَ . (1)
2 / 10 3الحَثُّ عَلی تَلبِیَهِ الغَریزَهِ الجِنسِیَّهِرسول اللّه صلی الله علیه و آله : «وَخُلِقَ الْاءِنسَانُ ضَعِیفًا» (2) لا یَقوی عَلی تَرکِ الجِماعِ . (3)
عنه صلی الله علیه و آله :أیَعجِزُ أحَدُکُم أن یُجامِعَ أهلَهُ فی کُلِّ جُمُعَهٍ ، فَإِنَّ لَهُ أجرَینِ (اثنَینِ) ؛ أجرَ غُسلِهِ ، وأجرَ غُسلِ امرَأَتِهِ . (4)
الکافی عن إسحاق بن إبراهیم الجعفی :سَمِعتُ أبا عَبدِ اللّهِ علیه السلام یَقولُ : إنَّ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله دَخَلَ بَیتَ اُمِّ سَلَمَهَ فَشَمَّ ریحا طَیِّبَهً ، فَقالَ : أتَتکُمُ الحَولاءُ ؟ فَقالَت : هُوَ ذا هِیَ تَشکو زَوجَها . فَخَرَجَت عَلَیهِ الحَولاءُ ، فَقالَت : بِأَبی أنتَ واُمّی ، إنَّ زَوجی عَنّیِضٌ ، فَقالَ : زیدیهِ یا حَولاءُ ، قالَت : ما أترُکُ شَیئا طَیِّبا مِمّا أتَطَیَّبُ لَهُ بِهِ وهُوَ عَنّی مُعرِضٌ ! فَقالَ : أما لَو یَدری ما لَهُ بِإِقبالِهِ عَلَیکِ ! قالَت : وما لَهُ بِإِقبالِهِ عَلَیَّ ؟ فَقالَ : أما إنَّهُ إذا أقبَلَ اکتَنَفَهُ مَلَکانِ ، فَکانَ کَالشّاهِرِ سَیفَهُ فی سَبیلِ اللّهِ ، فَإِذا هُوَ جامَعَ تَحاتُّ (5) عَنهُ الذُّنوبُ کَما یَتَحاتُّ وَرَقُ الشَّجَرِ ، فَإِذا هُوَ اغتَسَلَ انسَلَخَ مِنَ الذُّنوبِ . (6)
.
1- .بحار الأنوار : ج 76 ص 100 نقلاً عن کتاب اللباس عن ذروان المدائنی .
2- .النساء : 28 .
3- .الفردوس : ج 4 ص 419 ح 7220 عن ابن عبّاس .
4- .شعب الإیمان : ج 3 ص 98 ح 2991 ، الفردوس : ج 1 ص 396 ج 1598 کلاهما عن أبی هریره ، کنز العمّال : ج 16 ص 349 ح 44866 .
5- .تَحاتَّت : أی تَساقَطَت (النهایه : ج 1 ص 337 «حتّ») .
6- .الکافی : ج 5 ص 496 ح 4 ، بحار الأنوار : ج 22 ص 124 ح 93 وراجع : دعائم الإسلام : ج 2 ص 191 ح 690 وعوالی اللآلی : ج 3 ص 292 ح 54 .
ص: 13
2 / 10 - 3 ترغیب به پاسخ دادن به غریزه جنسی
بحار الأنوار به نقل از ذروان مدائنی :نزد امام رضا علیه السلام رفتم . دیدم که ایشان خَضاب کرده است . گفتم : فدایت شوم! خضاب کرده اید؟ فرمود : «بله . خضاب کردن ، پاداش دارد . آیا نمی دانی که سر و وضع مرتّب داشتن ، بر پاک دامنیِ زنان می افزاید؟! آیا تو دوست داری که وقتی با سر و وضع نامرتّب ، نزد همسرت می روی ، او را نیز مانند خودت ببینی ؟» . گفتم : نه . فرمود : «او نیز همین طور» .
2 / 10 3ترغیب به پاسخ دادن به غریزه جنسیپیامبر خدا صلی الله علیه و آله : «و انسان ، ناتوانْ آفریده شده است» ؛ یعنی توانِ تَرک جماع را ندارد .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :آیا هر یک از شما نمی تواند در هر جمعه ، با همسرش مقاربت کند ؟ در این صورت ، برای او ، دو پاداش است : پاداش غسل کردنِ خودش و پاداش غسل کردنِ همسرش .
الکافی به نقل از اسحاق بن ابراهیم جُعفی :از امام صادق علیه السلام شنیدم که می فرمود : پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وارد اتاق اُمّ سلمه شد . بوی خوشی به مشامش رسید . فرمود : «حَولاء ، نزد شما آمده ؟» . اُمّ سلمه گفت : بله . او از شوهرش شکایت دارد . در این هنگام ، حولاء ، بیرون آمد و گفت : پدر و مادرم به فدایت ! شوهرم ، به من ، بی اعتناست . فرمود : «بیشتر به خودت بِرس ، ای حولاء!» . گفت : هیچ عطری نبوده که خودم را با آن برای او خوش بو نکنم ؛ امّا او همچنان از من روی گردان است ! پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود : «اگر می دانست که با رو آوردنش به تو ، چه پاداشی برای اوست !» . حولاء گفت : با رو آوردنش به من ، چه پاداشی برای اوست ؟ فرمود : «هر گاه روی آوَرَد ، دو فرشته ، او را در آغوش می کشند ، و همانند کسی است که در راه خداوند ، شمشیر بر کشد ، و چون مجامعت کند ، گناهان او همچون برگ درخت ، فرو می ریزند ، و هر گاه غسل کند ، از گناهانْ شسته می شود» .
.
ص: 14
الکافی عن إسحاق بن عمّار :سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّهِ علیه السلام عَنِ الرَّجُلِ یَکونُ مَعَهُ أهلُهُ فِی السَّفَرِ لا یَجِدُ الماءَ أیَأتی أهلَهُ ؟ قالَ : ما اُحِبُّ أن یَفعَلَ إلّا أن یَخافَ عَلی نَفسِهِ . قالَ : قُلتُ : طَلَبَ بِذلِکَ اللَّذَّهَ ، أو یَکونُ شَبِقا (1) إلَی النِّساءِ ؟ قالَ : إنَّ الشَّبِقَ یَخافُ عَلی نَفسِهِ . قُلتُ : یَطلُبُ بِذلِکَ اللَّذَّهَ ؟! قالَ : هُوَ حَلالٌ . قُلتُ : فَإِنَّهُ یُروی عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله أنَّ أبا ذَرٍّ رَحِمَهُ اللّهُ سَأَلَهُ عَن هذا فَقالَ : إیتِ أهلَکَ تُؤجَر ، فَقالَ : یا رَسولَ اللّهِ آتیهِم واُؤجَرُ ؟ ! فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : کَما أنَّکَ إذا أتَیتَ الحَرامَ اُزِرتَ (2) ، فَکَذلِکَ إذا أتَیتَ الحَلالَ اُوجِرتَ . فَقالَ أبو عَبدِ اللّهِ علیه السلام : ألا تَری ، إنَّهُ إذا خافَ عَلی نَفسِهِ فَأَتَی الحَلالَ اُوجِرَ . (3)
.
1- .الشَّبَقُ : شِدَّهُ الغُلمَهِ وطَلَبُ النکاح (النهایه : ج 2 ص 441 «شبق») .
2- .الوِزرُ : الذَنبُ والإثمُ (النهایه : ج 5 ص 179 «وزر») .
3- .الکافی : ج 5 ص 495 ح 3 ، تهذیب الأحکام : ج 1 ص 405 ح 1269 و ج 7 ص 418 ح 1677 وفیهما صدره ، إلی «إلّا أن یخاف علی نفسه» ، مستطرفات السرائر : ص 107 ح 53 ، بحار الأنوار : ج 81 ص 160 ح 22 .
ص: 15
الکافی به نقل از اسحاق بن عمّار :از امام صادق علیه السلام در باره مردی پرسیدم که با همسرش در مسافرت است و آب در دسترس ندارد . آیا با زنش نزدیکی بکند ؟ فرمود : «دوست ندارم این کار را بکند ، مگر آن که بر خویش بترسد [ که به گناه بیفتد ]» . گفتم : به قصد لذّت بردن ، یا این که نتواند شهوتش را کنترل کند؟ فرمود : «کسی که نمی تواند شهوتش را کنترل کند ، بر خویش می ترسد» . گفتم : او با این کار لذّت می بَرد ! فرمود : «این ، حلال است» . گفتم : از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت می شود که ابو ذر رحمه الله از ایشان در این باره پرسید . پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود : «با همسرت نزدیکی کن که [از خداوندْ] پاداش می گیری» . ابو ذر گفت : ای پیامبر خدا ! برای نزدیکی کردن با آنها پاداش می گیرم ؟! فرمود : «همان گونه که اگر مرتکب حرام شوی ، گناهکاری ، هر گاه با حلال در آمیزی ، پاداش می یابی» . امام صادق علیه السلام فرمود : «آیا نمی بینی که هر گاه بر خویش بترسد و با حلال در آمیزد ، پاداش می گیرد ؟» .
.
ص: 16
الإمام الصادق علیه السلام فی قَولِهِ تَعالی : «لَا تُضَارَّ وَالِدَهٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُودٌ لَّهُ بِوَلَدِهِ» (1) :کانَتِ المَراضِعُ مِمّا یَدفَعُ إحداهُنُّ الرَّجُلَ إذا أرادَ الجِماعَ تَقولُ : لا أدَعُکَ ، إنّی أخافُ أن اَحبَلَ فَأَقتُلَ وَلَدی هذَا الَّذی اُرضِعُهُ . وکانَ الرَّجُلُ تَدعوهُ المَرأَهُ فَیَقولُ : أخافُ أن اُجامِعَکِ فَأَقتُلَ وَلَدی ، فَیَدَعُها ولا یُجامِعُها . فَنَهَی اللّهُ عز و جل عَن ذلِکَ أن یُضارَّ الرَّجُلُ المَرأَهَ وَالمَرأَهُ الرَّجُلَ . (2)
2 / 10 4اِستِعدادُ الزَّوجَهِ لِتَلبِیَهِ حاجَهِ الزَّوجِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :لا یَحِلُّ لِامرَأَهٍ أن تَنامَ حَتّی تَعرِضَ نَفسَها عَلی زَوجِها ؛ تَخلَعَ ثِیابَها ، وتَدخُلَ مَعَهُ فی لِحافِهِ فَتُلزِقَ جِلدَها بِجِلدِهِ ، فَإِذا فَعَلَت ذلِکَ فَقَد عَرَضَت . (3)
عنه صلی الله علیه و آله :إذَا الرَّجُلُ دَعا زَوجَتَهُ لِحاجَتِهِ فَلتَأتِهِ ، وإن کانَت عَلَی التَنّورِ . (4)
عنه صلی الله علیه و آله :إذا دَعَا الرَّجُلُ امرَأَتَهُ إلی فِراشِهِ فَأَبَت ، فَباتَ غَضبانَ عَلَیها ، لَعَنَتهَا المَلائِکَهُ حَتّی تُصبِحَ . (5)
.
1- .البقره : 233 .
2- .الکافی : ج 6 ص 41 ح 6 ، تهذیب الأحکام : ج 7 ص 418 ح 1673 و ج 8 ص 107 ح 364 ، تفسیر القمّی : ج 1 ص 76 نحوه وکلّها عن أبی الصباح الکنانی ، وسائل الشیعه : ج 14 ص 137 ح 25392 .
3- .مکارم الأخلاق : ج 1 ص 508 ح 1766 ، وسائل الشیعه : ج 14 ص 126 ح 25354 ؛ الفردوس : ج 5 ص 112 ح 7642 ، المطالب العالیه : ج 2 ص 26 ح 1558 کلاهما عن ابن عمر .
4- .سنن الترمذی : ج 3 ص 465 ح 1160 ، السنن الکبری : ج 7 ص 477 ح 14710 ، صحیح ابن حبّان : ج 9 ص 473 ح 4165 ، المعجم الکبیر : ج 8 ص 332 ح 8240 ، المصنّف لابن أبی شیبه : ج 3 ص 399 ح 14 کلها عن طلق بن علی ، کنز العمّال : ج 16 ص 335 ح 44789 .
5- .صحیح البخاری : ج 3 ص 1182 ح 3065 ، صحیح مسلم : ج 2 ص 1060 ح 122 ، سنن أبی داود : ج 2 ص 244 ح 2141 ، مسند ابن حنبل : ج 3 ص 441 ح 9677 کلها عن أبی هریره نحوه ، کنز العمّال : ج 16 ص 336 ح 44792 ؛ روضه الواعظین : ص 411 نحوه .
ص: 17
2 / 10 - 4 آمادگی زن برای پاسخگویی به نیاز شوهر
امام صادق علیه السلام در باره این سخن خدای متعال : «هیچ مادری نباید به سبب فرزندش زیان ببیند ، و [نیز] هیچ پدری به خاطر فرزندش » :در دوران شیردهی ، هر گاه مرد می خواست با همسرش نزدیکی کند ، زن می گفت : اجازه نمی دهم ؛ چون می ترسم حامله شوم و در نتیجه ، این فرزندم را که شیر می دهم ، [ بر اثر خشک شدن شیرم ]بکشم . و هر گاه زن ، مردش را دعوت می کرد ، مرد می گفت : می ترسم با تو نزدیکی کنم و فرزندم را بکشم . پس با او نزدیکی نمی کرد . پس خداوند عز و جل این روش را نهی فرمود که مرد ، به زن زیان بزند و زن ، به مرد .
2 / 10 4آمادگی زن برای پاسخگویی به نیاز شوهرپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :برای هیچ زنی ، روا نیست که بخوابد ، مگر این که [پیش از آن ، ]خودش را به شوهرش عرضه کند . جامه هایش را در آورَد ، در بستر او در آید ، و پوست خود را بر پوست او بچسباند . اگر چنین کند ، خود را عرضه نموده است .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر گاه مرد ، همسرش را برای نیازش فرا خوانَد ، زن باید نزد او برود ، اگر چه سرِ تنور [ ، مشغول پختن نان ]باشد .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر گاه مرد ، همسرش را به بستر خویش بخوانَد و او خودداری کند ، و شوهرش آن شب را با ناراحتی از او بگذرانَد ، تا صبح ، فرشتگان ، آن زن را لعنت می کنند .
.
ص: 18
عنه صلی الله علیه و آله :لا تَهجُرُ امرَأَهٌ فِراشَ زَوجِها ، إلّا لَعَنَتها مَلائِکَهُ اللّهِ عز و جل . (1)
2 / 10 5ذَمُّ تَسویفِ الزَّوجَهِ فی تَلبِیَهِ حاجَهِ زَوجِهاالمعجم الأوسط عن عبد اللّه بن عمر :إنَّ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله قالَ : لَعَنَ اللّهُ المُسَوِّفاتِ . فَقیلَ : یا نَبِیَّ اللّهِ ، ومَا المُسَوِّفاتُ ؟ قالَ : الَّتی یَدعوها زَوجُها إلی فِراشِها فَتَقولُ : سَوفَ ، حَتّی تَغلِبَهُ عَیناهُ . (2)
الإمام الصادق علیه السلام :إنَّ امرَأَهً أتَت رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله لِبَعضِ الحاجَهِ ، فَقالَ لَها : لَعَلَّکِ مِنَ المُسَوِّفاتِ ؟ قالَت : ومَا المُسَوِّفاتُ یا رَسولَ اللّهِ ؟ قالَ : المَرأَهُ الَّتی یَدعوها زَوجُها لِبَعضِ الحاجَهِ فَلا تَزالُ تُسَوِّفُهُ حَتّی یَنعُسَ زَوجُها ویَنامَ ، فَتِلکَ لا تَزالُ المَلائِکَهُ تَلعَنُها حَتّی یَستَیقِظَ زَوجُها . (3)
رسول اللّه صلی الله علیه و آله لِلنِّساءِ :لا تُطَوِّلَنَّ صَلاتَکُنَّ لِتَمنَعنَ أزواجَکُنَّ . (4)
2 / 10 6ذَمُّ عَدَمِ تَلبِیَهِ الزَّوجِ حاجَهَ زوجَتِهِمسند ابن حنبل عن عبد اللّه بن عمرو :زَوَّجَنی أبِی امرَأَهً مِن قُرَیشٍ ، فَلَمّا دَخَلَت یَّ جَعَلتُ لا أنحاشُ (5) لَها مِمّا بی مِنَ القُوَّهِ عَلَی العِبادَهِ مِنَ الصَّومِ وَالصَّلاهِ ، فَجاءَ عَمرُو بنُ العاصِ إلی کَنَّتِهِ حَتّی دَخَلَ عَلَیها ، فَقالَ لَها : کَیفَ وَجَدتِ بَعلَکِ ؟ قالَت خَیرُ الرِّجالِ أو کَخَیرِ البُعولَهِ مِن رَجُلٍ لَم یُفَتِّشِ لَنا کَنفَا (6) ، ولَم یَعرِف لَنا فِراشا . فَأَقبَلَ عَلَیَّ ، فَعَذَمَنی (7) وعَضَّنی بِلِسانِهِ فَقالَ : أنکَحتُکَ امرَأَهً مِن قُرَیشٍ ذاتَ حَسَبٍ ، فَعَضَلتَها (8) وفَعَلتَ وفَعَلتَ ؟ ! ثُمَّ انطَلَقَ إلَی النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله فَشَکانی ، فَأَرسَلَ إلَیَّ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله فَأَتَیتُهُ ، فَقالَ لی : أتَصومُ النَّهارَ ؟ قُلتُ : نَعَم ، قالَ : وتَقومُ اللَّیلَ ؟ قُلتُ : نَعَم ، قالَ : لکِنّی أصومُ واُفطِرُ ، واُصَلّی وأنامُ ، وأمَسُّ النِّساءَ ، فَمَن رَغِبَ عَن سُنَّتی فَلَیسَ مِنّی . (9)
.
1- .مسند ابن حنبل : ج 3 ص 258 ح 8587 ، حلیه الأولیاء : ج 2 ص 259 ، ریاض الصالحین : ص 143 نحوه وکلّها عن أبی هریره .
2- .المعجم الأوسط : ج 4 ص 346 ح 4393 عن ابن عمر ، کنز العمّال : ج 16 ص 385 ح 45021 وراجع : مسند أبی یعلی : ج 6 ص 65 ح 6436 .
3- .الکافی : ج 5 ص 508 ح 2 ، کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 3 ص 442 ح 4536 کلاهما عن ضریس الکناسی ، مکارم الأخلاق : ج 1 ص 469 ح 1601 ، عوالی اللآلی : ج 3 ص 310 ح 137 ، وسائل الشیعه : ج 14 ص 117 ح 25317 .
4- .الکافی : ج 5 ص 508 ح 1 عن أبی بصیر عن الإمام الباقر علیه السلام ، عوالی اللآلی : ج 3 ص 310 ح 138 عن الإمام الصادق علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله ، وسائل الشیعه : ج 14 ص 117 ح 25316 .
5- .لا یَنحاشُ : لا یَکتَرِثُ له (النهایه : ج 1 ص 460 «حوش») .
6- .کَنفُ الرجل : حِضنُه ، یعنی العَضُدَین والصَدر (لسان العرب : ج 9 ص 308 «کنف») .
7- .العَذْمُ : اللومُ والأخذُ باللسان (الصحاح : ج 5 ص 1983 «عذم») .
8- .عَضَلتَ علیه : إذا ضیّقتَ علیهِ فی أمره ، وحُلتَ بینه وبین ما یرید (الصحاح : ج 5 ص 1767 «عضل») .
9- .مسند ابن حنبل : ج 2 ص 549 ح 6487 ، حلیه الأولیاء : ج 1 ص 285 ، سیر أعلام النبلاء : ج 3 ص 90 کلاهما نحوه .
ص: 19
2 / 10 - 5 نکوهشِ کوتاهیِ زن در پاسخگویی به نیاز شوهر
2 / 10 - 6 نکوهشِ پاسخ ندادن شوهر به نیاز همسرش
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هیچ زنی ، از بستر شوهرش دوری نمی کند ، مگر آن که فرشتگانِ خداوند عز و جل او را لعنت می کنند .
2 / 10 5نکوهشِ کوتاهیِ زن در پاسخگویی به نیاز شوهرالمعجم الأوسط به نقل از عبد اللّه بن عمر :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «خداوند ، زنان تعلّل کننده را لعنت کرده است» . گفت : ای پیامبر خدا ! زنان تعلّل کننده کیستند؟ فرمود : «زنی که شوهرش او را به بستر خویش بخواند و او بگوید : بعدا ، تا این که شوهرش را خواب ببَرد» .
امام صادق علیه السلام :زنی برای کاری نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله آمد . پیامبر صلی الله علیه و آله به او فرمود : «شاید تو از تعلّل کنندگانی؟» . گفت : تعلّل کنندگان ، چه کسانی هستند ، ای پیامبر خدا؟ فرمود : «زنی که شوهرش او را برای خواسته اش بخواند و او چندان تعلّل کند که شوهرش چُرتش بگیرد و بخوابد . چنین زنی را فرشتگان ، تا زمانی که شوهرش بیدار شود ، پیوسته لعنت می کنند» .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به زنان :هرگز نمازهای خود را طول ندهید برای این که شوهرانتان را [ از خود ] باز دارید .
2 / 10 6نکوهشِ پاسخ ندادن شوهر به نیاز همسرشمسند ابن حنبل به نقل از عبد اللّه بن عمرو [ بن عاص ] :پدرم ، زنی از قریش را به همسری من در آورد . چون بر من وارد شد ، چندان سرگرم عبادت و روزه و نماز بودم که به او اعتنا نمی کردم . عمرو بن عاص ، به دیدن عروسش آمد و نزد او رفت و گفت : شوهرت را چگونه یافتی؟ همسرم گفت : بهترین مرد است یا همانند بهترین شوهرهاست . آغوشی برای ما نگشوده ، و بستری برایمان نمی شناسد ! پدرم ، به من رو کرد و شروع کرد به نکوهش کردن و زخم زبان زدن به من و گفت : من زنی خانواده دار از قریش را به همسری تو در آورده ام . آن گاه تو ، به خواسته او بی توجّهی می کنی و چنین و چنان می کنی؟! سپس نزد پیامبر صلی الله علیه و آله رفت و از من شکایت کرد . پیامبر صلی الله علیه و آله در پی من فرستاد و من نزد ایشان رفتم . به من فرمود : «آیا روزها را روزه می گیری؟» . گفتم : آری . فرمود : «و شب ها را به نماز می گذرانی؟» . گفتم : آری . فرمود : «امّا من ، گاهی روزه می گیرم و گاهی نیز نمی گیرم . هم نماز می خوانم و هم می خوابم ، و با زنان ، همخوابگی می کنم . پس هر که از سنّت من روی گردانَد ، از من نیست» .
.
ص: 20
صحیح مسلم عن أنس :إنَّ نَفَرا مِن أصحابِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله سَأَلوا أزواجَ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله عَن عَمَلِهِ فِی السِّرِّ . فَقالَ بَعضُهُم : لا أتَزَوَّجُ النِّساءَ ، وقالَ بَعضُهُم : لا آکُلُ اللَّحمَ ، وقالَ بَعضُهُم : لا أنامُ عَلی فِراشٍ . فَحَمِدَ اللّهَ وأثنی عَلَیهِ فَقالَ : ما بالُ أقوامٍ قالوا کَذا وکَذا ؟ ! لکِنّی اُصَلّی وأنامُ وأصومُ واُفطِرُ وأتَزَوَّجُ النِّساءَ ، فَمَن رَغِبَ عَن سُنَّتی فَلَیسَ مِنّی . (1)
الدیوان المنسوب إلی الإمام علیّ علیه السلام فی بَیانِ شَکوَی امرَأَهٍ زَوجَها وجَوابِهِ لَها مِ أمیرِالمُؤمنینِ بَینَهُما : زَوجی کَریمٌ یُبغِضُ المَحارِمایَقطَعُ لَیلاً قاعِدا وقائِما ویُصبِحُ الدَّهرَ لَدَینا صائِماوقَد خَشیتُ أن یَکونَ آثِما لِأَنَّهُ یُصبِحُ لی مُراغِما وکانَ جوابُ زَوجِها : لا اُصبِحُ الدَّهرَ بِهِنَّ هائِماولا أکونُ بِالنِّساءِ ناعِما لا بَل اُصَلّی قاعِدا وقائِمافَقَد أکونُ لِلذُّنوبِ لازِما یا لَیتَنی نَجَوتُ مِنها سالِما ما حَکَمَ بِهِ عَلِیٌّ علیه السلام بَینَهُما : مَهلاً فَقَد أصبَحتَ فیها آثِمالَکَ الصَّلاهُ قاعِدا وقائِما ثَلاثَهٌ تُصبِحُ فیها صائِماورابِعٌ تُصبِحُ فیهِ طاعِما ولَیلَهٌ تَخلو لَدَیها ناعِماما لَکَ أن تُمسِکَها مُراغِما (2)
.
1- .صحیح مسلم : ج 2 ص 1020 ح 5 ، صحیح البخاری : ج 5 ص 1949 ح 4776 ، سنن النسائی : ج 6 ص 60 کلاهما نحوه ، مسند ابن حنبل : ج 4 ص 569 ح 14047 ، صحیح ابن حبّان : ج 1 ص 190 ح 14 ، کنز العمّال : ج 3 ص 31 ح 5318 .
2- .الدیوان المنسوب إلی الإمام علیّ علیه السلام : ص 532 536 ، بحار الأنوار : ج 34 ص 439 ح 89.
ص: 21
صحیح مسلم به نقل از اَنَس :گروهی از یاران پیامبر صلی الله علیه و آله از همسران پیامبر صلی الله علیه و آله در باره عمل ایشان در نهان پرسیدند . یکی از یاران پیامبر صلی الله علیه و آله گفت : من زن نمی گیرم . دیگری گفت : من گوشت نمی خورم . و سومی گفت : من بر بستر نمی خوابم . [ خبر به پیامبر صلی الله علیه و آله رسید . برخاست ] . پس خدا را حمد و ثنا نمود و فرمود : «عدّه ای را چه شده است که چنین و چنان گفته اند؟! من [ شب ها ] هم نماز می خوانم و هم می خوابم . [ روزها] گاهی روزه می گیرم و گاه می خورم ، و با زنان هم ازدواج می کنم . پس هر که از سنّت من روی گردانَد ، از من نیست» .
الدیوان المنسوب إلی الإمام علی علیه السلام در بیان شکایت زنی از شوهرش و پاسخ امیر مؤمنان علیه السلام به او و قضاوت ایشان میان آن دو :[ زن گفت : ] شوهرم ، مرد بزرگواری است و از حرام ها بیزار است . شب ها را به قیام و قعود می گذرانَد و پیوسته روزه می گیرد و می ترسم که گنهکار باشد ؛ زیرا به خواسته من بی اعتناست . و شوهرش پاسخ داد : من هرگز دل باخته آنان نیستم و هرگز از زنان کام نمی گیرم . نه ! بلکه پیوسته در قیام و قعود نمازم ؛ زیرا آلوده به گناهانم . کاشکی از آنها به سلامت برَهَم! علی علیه السلام میان آن دو ، چنین داوری نمود : آرام! که تو با این کار ، گنهکاری نماز خواندن و قیام و قعود ، وظیفه توست لیکن ، سه روز را روزه بدار و چهار روز را بخور و یک شب را با آنان به کامجویی بگذران . تو حقّ نداری که نامرادشان بگذاری .
.
ص: 22
صحیح ابن حبّان عن أبی موسی الأشعری :دَخَلَتِ امرَأَهُ عُثمانَ بنِ مَظعونٍ عَلی نِساءِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله فَرَأَینَها سَیِّئَهَ الهَیئَهِ ، فَقُلنَ : ما لَکِ ؟ ما فی قُرَیشٍ رَجُلٌ أغنی مِن بَعلِکِ ! قالَت : ما لَنا مِنهُ مِن شَیءٍ ؛ أمّا نَهارُهُ فَصائِمٌ ، وأمّا لَیلُهُ فَقائِمٌ . قالَ : فَدَخَلَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله فَذَکَرنَ ذلِکَ لَهُ ، فَلَقِیَهُ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله فَقالَ : یا عُثمانُ ، أما لَکَ فِیَّ اُسوَهٌ ؟ قالَ : وما ذاکَ یا رَسولَ اللّهِ فِداکَ أبی واُمّی ؟ قالَ : أمّا أنتَ فَتَقومُ اللَّیلَ وتَصومُ النَّهارَ ، وإنَّ لِأَهلِکَ عَلَیکَ حَقّا ، وإنَّ لِجَسَدِکَ عَلَیکَ حَقّا ، صَلِّ ونَم وصُم وأفطِر . قالَ : فَأَتَتهُمُ المَرأَهُ بَعدَ ذلِکَ عَطِرَهً ، کَأَنَّها عَروسٌ . فَقُلنَ لَها : مَه ! قالَت : أصابَنا ما أصابَ النّاسَ . (1)
.
1- .صحیح ابن حبّان : ج 2 ص 19 ح 316 ، مسند أبی یعلی : ج 6 ص 386 ح 7206 ، موارد الظمآن : ص 313 ح 1287 ، الطبقات الکبری : ج 3 ص 395 ، کنز العمال : ج 3 ص 47 ح 5421 .
ص: 23
صحیح ابن حبّان به نقل از ابو موسی اشعری :زن عثمان بن مَظعون ، نزد زنان پیامبر صلی الله علیه و آله آمد . او را با سر و وضع نامرتّبی دیدند . گفتند : تو را چه می شود؟ در میان قریش ، مردی ثروتمندتر از شوهر تو نیست ! گفت : ما حظّی از او نمی بریم . روزش را روزه دار است و شبش را در عبادت . پیامبر صلی الله علیه و آله که آمد ، همسرانش ماجرا را به ایشان گفتند . پیامبر صلی الله علیه و آله به دیدن عثمان رفت و فرمود : «ای عثمان ! مگر من برای تو الگو نیستم؟» . گفت : چه شده است ، ای رسول خدا ؟ پدر و مادرم به فدایت! فرمود : «تو شب ها را به عبادت می گذرانی و روزها روزه می گیری ، در حالی که همسرت نیز بر تو حقّی دارد ، و بدنت را هم بر تو حقّی است . [ شب ها را ] هم نماز بخوان و هم بخواب . [روزها] را هم روزه بگیر و هم بخور» . بعد از آن ، زن عثمان ، خوش بو مانند یک عروس ، نزد همسران پیامبر صلی الله علیه و آله آمد . زنان پیامبر صلی الله علیه و آله به او گفتند : هان ! چه خبر شده ؟! گفت : به ما هم آن رسید که به دیگران می رسد .
.
ص: 24
الإمام علیّ علیه السلام :جاءَ عُثمانُ بنُ مَظعونٍ إلی رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله فَقالَ : یا رَسولَ اللّهِ ، قَد غَلَبَنی حَدیثُ النَّفسِ ولَم اُحدِث شَیئا حَتّی أستَأمِرَکَ . قالَ : بِمَ حَدَّثَتکَ نَفسُکَ یا عُثمانُ ؟ قالَ : هَمَمتُ أن أسیحَ فِی الأَرضِ . قالَ : فَلا تَسِح فِی الأَرضِ ، فَإِنَّ سِیاحَهَ اُمَّتِی المَساجِدُ . قالَ : وهَمَمتُ أن اُحَرِّمَ عَلی نَفسِی اللَّحمَ . فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : لا تَفعَل فَإِنّی أشتَهیهِ وآکُلُهُ ، ولَو سَأَلتُ اللّهَ أن یُطعِمَنیهِ کُلَّ یَومٍ لَفَعَلَ . فَقالَ : وهَمَمتُ أن أجُبَّ (1) نَفسی . قالَ : یا عُثمانُ ، لَیسَ مِنّا مَن فَعَلَ ذلِکَ بِنَفسِهِ ولا بِأَحَدٍ ، إنَّ وَجأَ (2) اُمَّتِی الصِّیامُ . قال : وهَمَمتُ أن اُحَرِّمَ خَولَهَ عَلی نَفسی یَعنی امرَأَتَهُ . قالَ : لا تَفعَل یا عُثمانُ ، فَإِنَّ العَبدَ المُؤمِنَ إذا أخَذَ (3) بِیَدِ زَوجَتِهِ کَتَبَ اللّهُ لَهُ عز و جل عَشرَ حَسَناتٍ ومَحا عَنهُ عَشرَ سَیِّئاتٍ ، فَإِن قَبَّلَها کَتَبَ اللّهُ لَهُ مِئَهَ حَسَنَهٍ ومَحا عَنهُ مِئَهَ سَیِّئَهٍ ، فَإِن ألَمَّ بِها کَتَبَ اللّهُ لَهُ ألفَ حَسَنَهٍ ومَحا عَنهُ ألفَ سَیِّئَهٍ وحَضَرَتهُمَا المَلائِکَهُ ، وإذَا اغتَسَلا لَم یَمُرَّ الماءُ عَلی شَعرَهٍ مِن کُلِّ واحِدٍ مِنهُما إلّا کَتَبَ اللّهُ لَهُما حَسَنَهً ومَحا عَنهُما سَیِّئَهً، فَإِن کانَ ذلِکَ فی لَیلَهٍ بارِدَهٍ ، قالَ اللّهُ تَعالی لِلمَلائِکَهِ : اُنظُروا إلی عَبدَیَّ هذَینِ اغتَسَلا فی هذِهِ اللَّیلَهِ البارِدَهِ عِلما مِنهُما أنّی رَبُّهُما ، اُشهِدُکُم أنّی قَد غَفَرتُ لَهُما . فَإِن کانَ لَهُما فی وَقعَتِهِما تِلکَ وَلَدٌ ، کانَ لَهُما وَصیفا فِی الجَنَّهِ . ثُمَّ ضَرَبَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله بِیَدِهِ عَلی صَدرِ عُثمانَ ، وقالَ : یا عُثمانُ ، لا تَرغَب عَن سُنَّتی ، فَإِنَّ مَن رَغِبَ عَن سُنَّتی عَرَضَت لَهُ المَلائِکَهُ یَومَ القِیامَهِ فَصَرَفَت وَجهَهُ عَن حَوضی . (4)
.
1- .الجَبُّ : القَطعُ ، ومجبوب : أی مقطوع الذَکَر (النهایه : ج 1 ص 233 «جبب») .
2- .الوِجاءُ : أن تُرَضَّ اُنثَیا الفَحل رَضّا شدیدا یُذهِبُ شهوه الجماع ، وأراد : أنّ الصومَ یقطع النکاح کما یَقطعُه الوِجاءُ (النهایه : ج 5 ص 152 «وجأ») .
3- .فی المصدر : «اتخذ» ، والتصویب من مستدرک الوسائل .
4- .دعائم الإسلام : ج 2 ص 190 ح 688 ، عوالی اللآلی : ج 3 ص 291 ح 53 ، مستدرک الوسائل : ج 7 ص 507 ح 8763 .
ص: 25
امام علی علیه السلام :عثمان بن مَظعون ، نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله آمد و گفت : ای پیامبر خدا ! وسوسه ، بر من چیره گشته است ؛ امّا دست به هیچ کاری نمی زنم تا این که از شما دستور بگیرم . پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود : «به چه چیزی وسوسه شده ای ، ای عثمان؟» . گفت : در این اندیشه ام که زمین گَردی [ و رهبانیت سیّار ] در پیش گیرم . فرمود : «زمین گردی مکن ؛ زیرا زمین گردی امّت من ، مسجدهاست» . گفت : و در این اندیشه ام که گوشت خوردن را بر خود حرام سازم . پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «چنین مکن . من خود ، گوشت دوست دارم و می خورم . اگر از خدا می خواستم که هر روز به من گوشت بخورانَد ، این کار را می کرد» . گفت : و در این اندیشه ام که خود را خواجه سازم . فرمود : «ای عثمان ! از ما نیست کسی که با خود یا هر کس دیگری چنین کند . خواجگی امّت من ، روزه است» . گفت : در این اندیشه ام که خوله ، همسرم ، را بر خود ، حرام سازم . فرمود : «چنین مکن ای عثمان ؛ زیرا بنده مؤمن ، هر گاه دست همسرش را بگیرد ، خداوند عز و جل ، ده حسنه برایش می نویسد و ده گناه از او پاک می کند . چنانچه او را ببوسد ، خداوند ، صد حسنه برایش می نویسد و صد گناه از او می زداید . هر گاه با او در آمیزد ، خداوند ، هزار حسنه برایش می نویسد و هزار گناه از او می زداید ، و فرشتگان بر ایشان حاضر می شوند . چون غسل کنند ، آب بر هر تارِ مویی از آن دو نمی گذرد ، مگر آن که خداوند [ به ازای هر تارِ مو ] یک حسنه برایشان می نویسد و یک گناه می زداید . اگر این ، در شبی سرد باشد ، خداوند متعال به فرشتگان می فرماید : بنگرید این دو بنده ام را که در این شب سرد ، غسل کردند ، از آن روی که یقین دارند من پروردگار آنان هستم . شما را گواه می گیرم که آن دو را آمرزیدم . پس اگر در این آمیزش ، برای آن دو فرزندی بود ، آن فرزند ، خدمتکار ایشان در بهشت است» . آن گاه ، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله با دستش به سینه عثمان زد و فرمود : «ای عثمان ! از روش من ، روی بر متاب که هر کس از روش من روی برتابد ، روز قیامت ، فرشتگان ، راه را بر او می گیرند و رویِ او را از حوض من می گردانند» .
.
ص: 26
الإمام الصادق علیه السلام :جاءَتِ امرَأَهُ عُثمانَ بنِ مَظعونٍ إلَی النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله فَقالَت : یا رَسولَ اللّهِ ، إنَّ عُثمانَ یَصومُ النَّهارَ ویَقومُ اللَّیلَ ! فَخَرَجَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله مُغضَبا یَحمِلُ نَعلَیهِ ، حَتّی جاءَ إلی عُثمانَ فَوَجَدَهُ یُصَلّی ، فَانصَرَفَ عُثمانُ حینَ رَأی رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله . فَقالَ لَهُ : یا عُثمانُ ، لَم یُرسِلنِی اللّهُ تَعالی بِالرَّهبانِیَّهِ ، ولکِن بَعَثَنی بِالحَنیفِیَّهِ السَّهلَهِ السَّمحَهِ ، أصومُ واُصَلّی ، وألمِسُ أهلی ، فَمَن أحَبَّ فِطرَتی فَلیَستَنَّ بِسُنَّتی ، ومِن سُنَّتِی النِّکاحُ . (1)
عنه علیه السلام :إنَّ ثَلاثَ نِسوَهٍ أتَینَ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، فَقالَت إحداهُنَّ : إنَّ زَوجی لا یَأکُلُ اللَّحمَ ، وقالَتِ الاُخری : إنَّ زَوجی لا یَشَمُّ الطّیبَ ، وقالَتِ الاُخری : إنَّ زَوجی لا یَقرَبُ النِّساءَ . فَخَرَجَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَجُرُّ رِداءَهُ ، حَتّی صَعِدَ المِنبَرَ ، فَحَمِدَ اللّهَ وأثنی عَلَیهِ ، ثُمَّ قالَ : ما بالُ أقوامٍ مِن أصحابی لا یَأکُلونَ اللَّحمَ ، ولا یَشَمّونَ الطّیبَ ، ولا یَأتونَ النِّساءَ ؟! أما إنّی آکُلُ اللَّحمَ ، وأشَمُّ الطّیبَ ، وآتِی النِّساءَ ، فَمَن رَغِبَ عَن سُنَّتی فَلَیسَ مِنّی . (2)
صحیح البخاری عن أبی جحیفه :آخی النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله بَینَ سَلمانَ وبَینَ أبِی الدَّرداءِ ، فَزارَ سَلمانُ أبَا الدَّرداءِ فَرَأی اُمَّ الدَّرداءِ مُتَبَذِّلَهً ، فَقالَ لَها : ما شَأنُکِ ؟ قالَت : أخوکَ أبُو الدَّرداءِ لَیسَ لَهُ حاجَهٌ فِی الدُّنیا ! فَجاءَ أبُو الدَّرداءِ فَصَنَعَ لَهُ طَعاما ، فَقالَ : کُل ، قالَ : فَإِنّی صائِمٌ ، قالَ : ما أنَا بِآکِلٍ حَتّی تَأکُلَ . قالَ : فَأَکَلَ ، فَلَمّا کانَ اللَّیلُ ذَهَبَ أبُو الدَّرداءِ یَقومُ ، قالَ : نَم ، فَنامَ ، ثُمَّ ذَهَبَ یَقومُ فَقالَ : نَم ، فَلَمّا کانَ مِن آخِرِ اللَّیلِ قالَ سَلمانُ : قُمِ الآنَ ، فَصَلَّیا . فَقالَ : إنَّ لِرَبِّکَ عَلَیکَ حَقّا ، ولِنَفسِکَ عَلَیکَ حَقّا ، ولِأَهلِکَ عَلَیکَ حَقّا ، فَأَعطِ کُلَّ ذی حَقٍّ حَقَّهُ . فَأَتَی النَّبِیَّ صلی الله علیه و آله فَذَکَرَ ذلِکَ لَهُ ، فَقالَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله : صَدَقَ سَلمانُ . (3)
.
1- .الکافی : ج 5 ص 494 ح 1 عن ابن القدّاح ، بحار الأنوار : ج 22 ص 264 ح 3 .
2- .الکافی : ج 5 ص 496 ح 5 ، بحار الأنوار : ج 22 ص 124 ح 94 .
3- .صحیح البخاری : ج 2 ص 695 ح 1867 ، و ج 5 ص 2273 ح 5788 ، سنن الترمذی : ج 4 ص 608 ح 2413 ، صحیح ابن خزیمه : ج 3 ص 309 ح 2144 ، ریاض الصالحین : ص 83 .
ص: 27
امام صادق علیه السلام :زن عثمان بن مَظعون ، نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و گفت : ای پیامبر خدا ! عثمان ، روزها روزه می گیرد و شب ها در عبادت است ! پیامبر خدا صلی الله علیه و آله با عصبانیت ، کفش هایش را برداشت و بیرون رفت تا نزد عثمان آمد . دید که مشغول نماز است . عثمان ، با دیدن پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نمازش را قطع کرد . پیامبر صلی الله علیه و آله به او فرمود : «ای عثمان ! خداوند متعال ، مرا به رهبانیت نفرستاده ؛ بلکه مرا با آیین یکتاپرستیِ سهل و ساده گیر ، فرستاده است . من ، هم روزه می گیرم و هم نماز می خوانم و هم با همسرم آمیزش می کنم . پس هر که آیین مرا دوست دارد ، باید از سنّت من پیروی کند و از جمله سنّت من ، ازدواج کردن است» .
امام صادق علیه السلام :سه زن ، نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله آمدند . یکی از آنان گفت : شوهرم گوشت نمی خورد . دومی گفت : شوهرم بوی خوش استشمام نمی کند . سومی گفت : شوهرم با زنان ، نزدیکی نمی کند . پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ، در حالی که رَدایش را می کشید ، بیرون آمد و بر منبر شد و خدا را حمد و ثنا نمود و سپس فرمود : «چه شده است که گروهی از یارانم گوشت نمی خورند ، بوی خوش نمی بویند ، و با زنان ، هم بستر نمی شوند؟! به درستی که من گوشت می خورم ، بوی خوش می بویم و با زنان ، هم بستر می شوم . پس هر که از راه و رسم من روی بگردانَد ، از من نیست» .
صحیح البخاری به نقل از ابو جحیفه :پیامبر صلی الله علیه و آله سلمان و ابو دَردا را برادر هم قرار داد . [ روزی ] سلمان ، به دیدار ابو دردا رفت . پس اُمّ دردا را با سر و وضعی ژولیده یافت . گفت : چرا چنین؟ ابو دردا گفت : برادرت ابو دردا را با دنیا ، کاری نیست ! ابو دردا آمد و برای سلمان ، غذایی آماده کرد و گفت : تو بخور ، من روزه هستم . سلمان گفت : تا تو نخوری ، من نمی خورم . ابو دردا خورد. شب هنگام ، ابو دردا خواست که به شب زنده داری بپردازد . سلمان گفت : بخواب . ابو دردا خوابید . دو باره خواست برخیزد . سلمان گفت : بخواب . آخر شب که فرا رسید ، سلمان گفت : حالا برخیز . پس هر دو به نماز پرداختند . سلمان سپس گفت : پروردگارت را بر تو حقّی است ، خودت را بر تو حقّی است ، و خانواده ات را هم بر تو حقّی است . پس حقّ هر صاحبِ حقّی را ادا کن . آن گاه ابو دردا نزد پیامبر صلی الله علیه و آله رفت و ماجرا را برای ایشان باز گفت . پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود : «سلمان ، راست گفته است» .
.
ص: 28
سنن أبی داود عن عائشه :إنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه و آله بَعَثَ إلی عُثمانَ بنِ مَظعونٍ فَجاءَهُ ، فَقالَ : یا عُثمانُ ، أرَغِبتَ عَن سُنَّتی ؟ قالَ : لا وَاللّهِ یا رَسولَ اللّهِ ، ولکن سُنَّتَکَ أطلُبُ . قالَ : فَإِنّی أنامُ واُصَلّی ، وأصومُ واُفطِرُ ، وأنکِحُ النِّساءَ ، فَاتَّقِ اللّهَ یا عُثمانُ ، فَإِنَّ لِأَهلِکَ عَلَیکَ حَقّا ، وإنَّ لِضَیفِکَ عَلَیکَ حَقّا ، وإنَّ لِنَفسِکَ عَلَیکَ حَقّا ، فَصُم وأفطِر وصَلِّ ونَم . (1)
راجع : هذه الموسوعه : ج 3 ص 500 (الاُسره / الفصل الثانی / الحثّ علی رعایه حقوق الاُسره) .
2 / 10 7النَّهیُ عَنِ الإِمساکِ عَنِ الزَّوجَهِ أکثَرَ مِن أربَعَهِ أشهُرٍتهذیب الأحکام :سَأَلَ صَفوانُ بنُ یَحیی أبَا الحَسَنِ الرِّضا علیه السلام عَن رَجُلٍ یَکونُ عِندَهُ المَرأَهُ الشّابَّهُ ، فَیُمسِکُ عَنهَا الأَشهُرَ وَالسَّنَهَ لا یَقرَبُها ، لَیسَ یُریدُ الإِضرارَ بِها ، یَکونُ لَهُم مُصیبَهٌ ، أیَکونُ فی ذلِکَ آثِما ؟ قالَ : إذا تَرَکَها أربَعَهَ أشهُرٍ کانَ آثِما بَعدَ ذلِکَ . (2)
.
1- .سنن أبی داود : ج 2 ص 48 ح 1369 ، مسند ابن حنبل : ج 10 ص 133 ح 26368 ، سنن الدارمی : ج 2 ص 570 ح 2092 عن سعد بن أبی وقاص ، صحیح ابن حبّان : ج 2 ص 19 ح 316 ، مسند أبی یعلی : ج 6 ص 386 ح 7206 کلاهما عن أبی موسی ، الطبقات الکبری : ج 3 ص 395 عن أبی برده والأربعه الأخیره نحوه ، کنز العمّال : ج 3 ص 33 ح 5325 .
2- .تهذیب الأحکام : ج 7 ص 412 ح 1647 و ص 419 ح 16678 ، کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 3 ص 45 ح 4415 ، وسائل الشیعه : ج 14 ص 100 ح 25246 .
ص: 29
2 / 10 - 7 نهی از همبستر نشدن با همسر ، بیش از چهار ماه
سنن أبی داوود به نقل از عایشه :پیامبر صلی الله علیه و آله در پی عثمان بن مَظعون فرستاد و او آمد . پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود : «ای عثمان! آیا از سنّت من روی گردانی؟» . گفت : نه به خدا ای پیامبر خدا ؛ بلکه طالب سنّت شما هستم . فرمود : «من [ شب ها ، ] هم می خوابم و هم نماز می خوانم ، و[ روزها ، ] هم روزه می گیرم و هم می خورم ، و با زنان نیز آمیزش می کنم . پس ، از خدا بترس ، ای عثمان ! چرا که خانواده ات را بر تو حقّی است ، میهمانت را بر تو حقّی است ، و خودت را هم بر تو حقّی است . پس [روزها ،] هم روزه بگیر و هم بخور و [ شب ها ، ]هم نماز بخوان و هم بخواب» .
ر . ک : همین دانش نامه : ج 3 ص 501 (خانواده / فصل دوم / تشویق به پاسداشت حقوق خانواده) .
2 / 10 7نهی از هم بستر نشدن با همسر ، بیش از چهار ماهتهذیب الأحکام به نقل از صَفوان بن یحیی :از امام رضا علیه السلام پرسید[م] : مردی ، همسر جوانی دارد و چند ماه ، حتّی یک سال می گذرد و با او نزدیکی نمی کند . نه این که بخواهد به او آزار برساند ؛ بلکه مصیبتی دیده اند . آیا در این باره ، گناهکار است؟ فرمود : «چنانچه چهار ماه ، او را ترک کند ، پس از آن ، گناهکار است» .
.
ص: 30
2 / 10 8ما یَنبَغی رِعایَتُهُ فِی المُباشَرَهِأ الشَّبَقُالإمام الرضا علیه السلام :لا تُجامِع إلّا مِن شَبَقٍ . (1)
ب الاِستِتارُرسول اللّه صلی الله علیه و آله :تَعَلَّموا مِنَ الغُرابِ خِصالاً ثَلاثا : اِستِتارَهُ بِالسِّفادِ (2) ، وبُکورَهُ فی طَلَبِ الرِّزقِ ، وحَذَرَهُ . (3)
الإمام علیّ علیه السلام :نَهی رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله أن یُجامِعَ الرَّجُلُ امرَأَتَهُ وَالصَّبیُّ فِی المَهدِ یَنظُرُ إلَیهِما . (4)
.
1- .مکارم الأخلاق : ج 1 ص 393 ح 1328 ، فقه الرضا : ص 340 وفیه «حاجه» بدل «شبق» ، بحار الأنوار : ج 66 ص 217 ح 9 .
2- .السِّفادُ : نزو الذَکَرِ علی الاُنثی (لسان العرب : ج 3 ص 218 «سفد») .
3- .الخصال : ص 100 ح 51 ، عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 1 ص 257 ح 10 کلاهما عن سلیمان بن جعفر الجعفری عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 1 ص 482 ح 1394 ، روضه الواعظین : ص 499 ، مکارم الأخلاق : ج 2 ص 53 ح 2132 کلاهما عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 71 ص 339 ح 6 .
4- .الجعفریّات : ص 96 عن الإمام الکاظم عن آبائه علیهم السلام ، النوادر للراوندی : ص 120 ح 129 عن الإمام الصادق عن أبیه عنه علیهم السلام ، دعائم الإسلام : ج 2 ص 213 ح 781 عن الإمام الصادق علیه السلام نحوه ، بحار الأنوار : ج 103 ص 295 ح 51 .
ص: 31
2 / 10 - 8 آنچه در هنگام آمیزش رعایت آن شایسته است
الف - میل شدید
ب - پنهان بودن
2 / 10 8آنچه در هنگام آمیزش ، رعایت آن شایسته استالف میل شدیدامام رضا علیه السلام :نزدیکی مکن ، مگر از روی میلِ شدید .
ب پنهان بودنپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :از کلاغ ، سه خصلت را یاد بگیرید : پنهانی آمیزش کردن ، سحرخیزی در طلب روزی ، و محتاط بودن .
امام علی علیه السلام :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نهی فرمود از این که مرد ، با همسرش نزدیکی کند ، در حالی که کودک ، در گهواره به آنها می نگرد .
.
ص: 32
الإمام الصادق علیه السلام :لا یُجامِعِ الرَّجُلُ امرَأَتَهُ ولا جارِیَتَهُ وفِی البَیتِ صَبِیٌّ ، فَإِنَّ ذلِکَ مِمّا یورِثُ الزِّنا . (1)
ج المُلاعَبَهُتاریخ بغداد عن جابر :نَهی رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله عَنِ المُواقَعَهِ (2) قَبلَ المُلاعَبَهِ . (3)
رسول اللّه صلی الله علیه و آله :ثَلاثَهٌ مِنَ الجَفاءِ : . . . وأن یَکونَ بَینَ الرَّجُلِ وأهلِهِ وِقاعٌ مِن غَیرِ أن یُرسِلَ رَسولاً ؛ المِزاحَ وَالقُبَلَ . لا یَقَع أحَدُکُم عَلی أهلِهِ مِثلَ البَهیمَهِ ! (4)
عنه صلی الله علیه و آله :ثَلاثٌ مِنَ العَجزِ فِی الرَّجُلِ . . . وَالثّالِثُ : أن یُقارِبَ الرَّجُلُ جارِیَتَهُ فَیُصیبَها قَبلَ أن یُحادِثَها ویُؤانِسَها ویُضاجِعَها ، فَیقضِیَ حاجَتَهُ مِنها قَبلَ أن تَقضِیَ حاجَتَها مِنهُ . (5)
الإمام الصادق علیه السلام :إنَّ أحَدَکُم لَیَأتی أهلَهُ فَتَخرُجُ مِن تَحتِهِ ، فَلو أصابَت زِنجِیا لَتَشَبَّثَت بِهِ ! فَإِذا أتی أحَدُکُم أهلَهُ فَلیَکُن بَینَهُما مُلاعَبَهٌ ؛ فَإِنَّهُ أطیَبُ لِلأَمرِ . (6)
د التَّلَبُّثُرسول اللّه صلی الله علیه و آله :إذا جامَعَ أحَدُکُم أهلَهُ فَلیَصدُقها ، ثُمَّ إذا قَضی حاجَتَهُ قَبل أن تَقضِیَ حاجَتَها فَلا یَعجَلها حَتّی تَقضِیَ حاجَتَها . (7)
.
1- .الکافی : ج 5 ص 499 ح 1 عن ابن راشد عن أبیه ، تهذیب الأحکام : ج 7 ص 414 ح 1655 عن أبی راشد عن أبیه ، علل الشرائع : ص 502 ح 1 عن حنان بن سدیر عن أبیه ، المحاسن : ج 2 ص 36 ح 1113 عن ابن رشید عن أبیه ، عوالی اللآلی : ج 3 ص 305 ح 110 ، بحار الأنوار : ج 103 ص 286 ح 17 .
2- .واقَعَ [الرجُلُ] امرَأتَهُ مُواقَعهً ووِقاعا : جامَعَها (المصباح المنیر : ص 668 «وقع») .
3- .تاریخ بغداد : ج 13 ص 220 الرقم 7188 ، تاریخ دمشق : ج 58 ص 365 ح 12139 ، کنز العمّال : ج 16 ص 352 ح 44886 .
4- .کنز العمّال : ج 9 ص 36 ح 24813 نقلاً عن الفردوس عن أنس .
5- .المحجّه البیضاء : ج 3 ص 110 .
6- .کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 3 ص 559 ح 4919 ، مکارم الأخلاق : ج 1 ص 459 ح 1559 ، وسائل الشیعه : ج 14 ص 82 ح 25183 .
7- .مسند أبی یعلی : ج 4 ص 183 ح 4186 و 4185 نحوه وکلاهما عن أنس ، کنز العمّال : ج 16 ص 344 ح 44837 .
ص: 33
ج - مُلاعبه (بازی کردن)
د - درنگ ورزیدن
امام صادق علیه السلام :در اتاقی که کودکی وجود دارد ، مرد نباید با زن یا کنیزش نزدیکی کند ؛ چرا که این کار ، زنا به بار می آورد .
ج مُلاعبه (بازی کردن)تاریخ بغداد به نقل از جابر :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله از مجامعت پیش از ملاعبه ، نهی فرمود .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :سه چیز ، از جفا [ به همسر] است : ... و این که میان مرد و همسرش ، آمیزشی صورت پذیرد ، بدون آن که مرد ، پیش تر ، پیکی بفرستد : شوخی و بوسه . هیچ یک از شما مانند حیوانات ، با همسرش نزدیکی نکند !
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :سه چیز ، از ناتوانی مرد است : ... و سوم ، این که مرد ، با کنیزش نزدیکی کند و پیش از آن که با او به صحبت کردن و مؤانست و هماغوشی بپردازد ، کام گیرد ، و نیازش را ارضا کند ، پیش از آن که کنیزش نیازش را از او بر آورَد .
امام صادق علیه السلام :یکی از شما با زنش هم بستر می شود ؛ ولی زنش در حالی از کار او فارغ می شود که اگر مردی زنگی را بیابد ، به او می چسبد ! پس هر گاه یکی از شما به سراغ همسرش رفت ، باید نخست ، میان آن دو ، قدری [ شوخی و] ملاعبه صورت گیرد ؛ چون این [مقدّمه] ، برای آن کار ، لذّتبخش تر است .
د درنگ ورزیدنپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر گاه یکی از شما با همسرش هم بستر شد ، او را نیز سخت بر انگیزد ، و چنانچه پیش از او ، نیازش برآورده شد ، زودتر از او بر نخیزد تا وی نیز نیازش را برآورده سازد .
.
ص: 34
عنه صلی الله علیه و آله :إذا أرادَ أحَدُکُم أن یَأتِیَ أهلَهُ فَلا یَعجَلها . (1)
عنه صلی الله علیه و آله :إذا خالَطَ الرَّجُلُ أهلَهُ فَلا یَنزو نَزوَ الدّیکِ ، وَلیَثبُت عَلی بَطنِها حَتّی تُصیبَ مِنهُ مِثلَ الَّذی أصابَ مِنها . (2)
الکافی عن ابن القدّاح :قالَ أبو عَبدِ اللّهِ علیه السلام : قالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : إذا جامَعَ أحَدُکُم فَلا یَأتِیهِنَّ کَما یَأتِی الطَّیرُ ، لِیَمکُث وَلیَلبَث . قالَ بَعضُهُم : وَلیَتَلَبَّث . (3)
الإمام علیّ علیه السلام :إذا أرادَ أحَدُکُم أن یَأتِیَ زَوجَتَهُ فَلا یَعجَلها ، فَإِنَّ لِلنِّساءِ حَوائِجَ . (4)
ه الذِّکرُ والدُّعاءُرسول اللّه صلی الله علیه و آله :أما لَو أنَّ أحَدَهُم إذا أرادَ أن یَأتِیَ أهلَهُ قالَ : «بِسمِ اللّهِ ، اللّهُمَّ جَنِّبنَا الشَّیطانَ وجَنِّبِ الشَّیطانَ ما رَزَقتَنا» فَإِنَّهُ إن یُقَدَّر بَینَهُما وَلَدٌ فی ذلِکَ ، لَم یَضُرَّهُ شَیطانٌ أبَدا . (5)
.
1- .الکافی : ج 5 ص 567 ح 48 عن مسمع أبی سیّار عن الإمام الصادق علیه السلام ، الجعفریّات : ص 94 ، النوادر للراوندی : ص 118 ح 124 کلاهما عن الإمام الکاظم عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، دعائم الإسلام : ج 2 ص 212 ح 775 ، بحار الأنوار : ج 103 ص 295 ح 51 .
2- .الفردوس : ج 1 ص 294 ح 1161 عن أنس .
3- .الکافی : ج 5 ص 497 ح 2 ، تهذیب الأحکام : ج 7 ص 413 ح 1648 کلاهما عن ابن القدّاح عن الإمام الصادق علیه السلام ، وسائل الشیعه : ج 14 ص 82 ح 25181 .
4- .الخصال : ص 637 ح 10 عن أبی بصیر و محمّد بن مسلم عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، تحف العقول : ص 125 نحوه ، بحار الأنوار : ج 103 ص 287 ح 19 .
5- .صحیح البخاری : ج 5 ص 2347 ح 6025 و ص 1982 ح 4870 ، صحیح مسلم : ج 2 ص 1058 ح 116 ، سنن أبی داود : ج 2 ص 249 ح 2161 ، سنن الترمذی : ج 3 ص 401 ح 1092 کلّها عن ابن عبّاس ، کنز العمّال : ج 16 ص 345 ح 44847 ؛ الکافی : ج 5 ص 503 ح 3 عن ابن القدّاح عن الإمام الصادق عن الإمام علیّ علیهماالسلام ، تحف العقول : ص 12 کلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج 77 ص 66 ح 5 .
ص: 35
ه - ذکر و دعا
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر گاه یکی از شما خواست با همسرش نزدیکی کند ، زودتر از او ، از جای بر نخیزد .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر گاه مرد ، با همسرش در آمیخت ، خُروسْوار بر نجهد ؛ بلکه روی شکم او بمانَد تا زن نیز به همان لذّتی که وی رسیده ، برسد .
الکافی به نقل از ابن قدّاح ، از امام صادق علیه السلام :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «هر گاه یکی از شما مجامعت کرد ، مانند پرندگان ، با آنان (همسرش) نزدیکی نکند ؛ بلکه باید مکث و درنگ کند» .
امام علی علیه السلام :هر گاه یکی از شما خواست که با همسرش نزدیکی کند ، زودتر از او ، از جای بر نخیزد ؛ چرا که زنان نیز نیازهایی دارند .
ه ذکر و دعاپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هان ! اگر هر یک از شما ، هنگامی که می خواهد با زنش هم بستر شود ، بگوید : «به نام خدا . بار خدایا ! ما را از [شرّ] شیطان به دور دار ، و شیطان را از آنچه روزیِ ما کرده ای ، دور بدار» ؛ چرا که چنانچه در آن مجامعت ، فرزندی برایشان مقدّر شود ، هیچ شیطانی ، هرگز به او گزند نمی رسانَد .
.
ص: 36
الإمام الباقر علیه السلام :إذا أرَدتَ الوَلَدَ فَقُل عِندَ الجِماعِ : اللّهُمَّ ارزُقنی وَلَدا وَاجعَلهُ تَقِیّا ، لَیسَ فی خَلقه زِیادَهٌ ولا نُقصانٌ ، وَاجعَل عاقِبَتَهُ إلی خَیرٍ . (1)
الکافی عن عبد الرحمن بن کثیر :کُنتُ عِندَ أبی عَبدِ اللّهِ علیه السلام جالِسا ، فَذَکَرَ شِرکَ الشَّیطانِ فَعَظَّمَهُ حَتّی أفزَعَنی ، قُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ ، فَمَا المَخرَجُ مِن ذلِکَ ؟ قالَ : إذا أرَدتَ الجِماعَ فَقُل : بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ الَّذی لا إلهَ إلّا هُوَ بَدیعُ السَّماواتِ وَالأَرضِ ، اللّهُمَّ إن قَضَیتَ مِنّی فی هذِهِ اللَّیلَهِ خَلیفَهً ، فَلا تَجعَل لِلشَّیطانِ فیهِ شِرکا ولا نَصیبا ولا حَظّا ، وَاجعَلهُ مُؤمِنا مُخلِصا مُصَفّیً مِنَ الشَّیطانِ ورِجزِهِ ، جَلَّ ثَناؤُکَ . (2)
الإمام الصادق علیه السلام :إذا أتی أحَدُکُم أهلَهُ فَلیَذکُرِ اللّهَ ، فَإِنَّ مَن لَم یَذکُرِ اللّهَ عِندَ الجِماعِ وکانَ مِنهُ وَلَدٌ ، کانَ ذلِکَ شِرکَ شَیطانٍ ، ویُعرَفُ ذلِکَ بِحُبِّنا وبُغضِنا . (3)
و التَّوَضُّؤُ لِلعَودِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :إذا أتی أحَدُکُم أهلَهُ ثُمَّ أرادَ أن یَعودَ ، فَلیَتَوَضَّأ فَإِنَّهُ أنشَطُ لِلعَودِ . (4)
.
1- .الکافی : ج 6 ص 10 ح 12 ، تهذیب الأحکام : ج 7 ص 411 ح 1641 کلاهما عن محمّد بن مسلم ، مکارم الأخلاق : ج 1 ص 455 ح 1551 عن الأئمّه علیهم السلام ، دعائم الإسلام : ج 2 ص 211 ح 774 عن الإمام الصادق علیه السلام وکلاهما نحوه ، وسائل الشیعه : ج 14 ص 82 ح 25180 .
2- .الکافی : ج 5 ص 503 ح 4 ، عوالی اللآلی : ج 3 ص 305 ح 114 ، تفسیر العیّاشی : ج 2 ص 300 ح 106 عن أبی الربیع الشامی نحوه ، وسائل الشیعه : ج 14 ص 97 ح 25235 .
3- .کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 3 ص 404 ح 4414 ، بحار الأنوار : ج 63 ص 201 ح 19 .
4- .صحیح ابن حبّان : ج 4 ص 12 ح 1211 ، المستدرک علی الصحیحین : ج 1 ص 254 ح 542 ، صحیح ابن خزیمه : ج 1 ص 110 ح 221 ، السنن الکبری : ج 1 ص 314 ح 985 کلاهما نحوه وکلّها عن أبی سعید الخدری ، کنز العمّال : ج 16 ص 347 ح 44855 .
ص: 37
و - وضو گرفتن برای آمیزش مجدّد
امام باقر علیه السلام :هر گاه خواستی فرزنددار شوی ، هنگام آمیزش بگو : بار خدایا ! مرا فرزندی روزی فرما ، و او را پرهیزگار ، و با جسمی سالم و بدون افزونی و کاستی ، قرار بده و او را عاقبت به خیر بگردان .
الکافی به نقل از عبد الرحمان بن کثیر :نزد امام صادق علیه السلام نشسته بودم که ایشان از شریک شدن شیطان [ در نطفه اولاد ] ، با چنان اهمّیتی یاد کرد که مرا ترساند . گفتم : فدایت شوم ! راهِ نجات از آن چیست؟ فرمود : «هر گاه خواستی آمیزش کنی ، بگو : به نام خدای بخشاینده مهربان که معبودی جز او نیست و آفریننده آسمان ها و زمین است . بار خدایا! اگر در این شب ، چنان حکم فرمودی که مرا جانشینی باشد ، برای شیطان در او ، شریک و نصیب و بهره ای قرار مده ، و او را مؤمنی پاک از شیطان و پلیدیِ او بگردان . بزرگ است ثنای تو» .
امام صادق علیه السلام :هر گاه یکی از شما با همسرش نزدیکی کرد ، خدا را یاد کند [ و بسم اللّه بگوید ] ؛ زیرا هر که در هنگام آمیزش ، خدا را یاد نکند و فرزندی از او به دنیا بیاید ، شیطان ، در [تولّد] او شرکت دارد ، و این ، از دوستی و دشمنی [ آن کودک ] با ما شناخته می شود .
و وضو گرفتن برای آمیزش مجدّدپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر گاه یکی از شما با همسرش نزدیکی کرد ، سپس خواست که دوباره نزدیکی کند ، وضو بسازد ؛ زیرا این کار ، بر نشاط او برای بار دوم می افزاید .
.
ص: 38
عنه صلی الله علیه و آله :إذا أتی أحَدُکُم أهلَهُ ثُمَّ بَدا لَهُ أن یُعاوِدَ ، فَلیَتَوَضَّأ بَینَهُما وُضوءا . (1)
عنه صلی الله علیه و آله :یُکرَهُ أن یَغشَی الرَّجُلُ المَرأَهَ وَقدِ احتَلَمَ ، حَتّی یَغتَسِلَ مِنِ احتِلامِهِ الَّذی رَأی ، فَإِن فَعَلَ وخَرَجَ الوَلَدُ مَجنونا فَلا یَلومَنَّ إلّا نَفسَهُ . (2)
2 / 10 9ما لا یَنبَغی فِی المُباشَرَهِأ الإِفراطُکتاب من لا یحضره الفقیه :قالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : مَن أرادَ البَقاءَ ولا بَقاءَ ، فَلیُباکِرِ الغَداءَ ، وَلیُجَوِّدِ الحِذاءَ ، وَلیُخَفِّفِ الرِّداءَ ، وَلیُقِلَّ مُجامَعَهَ النِّساءِ . قیلَ : یا رَسولَ اللّهِ ، وما خِفَّهُ الرِّداءِ؟ قالَ : قِلَّهُ الدَّینِ . (3)
الإمام علیّ علیه السلام حینَما سُئِلَ عَنِ الجِماعِ :حَیاءٌ یَرتَفِعُ ، وعَوراتٌ تَجتَمِعُ ، أشبَهُ شَیءٍ بِالجُنونِ ، الإِصرارُ عَلَیهِ هَرَمٌ ، وَالإِفاقَهُ مِنهُ نَدَمٌ ، ثَمَرَهُ حَلالِهِ الوَلَدُ ؛ إن عاشَ فَتَنَ ، وإن ماتَ حَزَنَ . (4)
.
1- .سنن أبی داود : ج 1 ص 56 ح 220 ، صحیح مسلم : ج 1 ص 249 ح 27 ، سنن ابن ماجه : ج 1 ص 193 ح 587 ولیس فیهما «بینهما وضوءا» ، سنن الترمذی : ج 1 ص 261 ح 141 ، السنن الکبری : ج 1 ص 313 ح 984 ، المصنّف لابن أبی شیبه : ج 1 ص 101 نحوه و کلّها عن أبی سعید الخدری ، کنز العمّال : ج 16 ص 343 ح 44832 .
2- .تهذیب الأحکام:ج7 ص412 ح1646 ، کتاب من لا یحضره الفقیه : ج3 ص404 ح4412، الخصال : ص 520 ح 9 ، الأمالی للصدوق : ص 378 ح 478 کلاهما عن الحسین بن زید بن علی عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، مکارم الأخلاق : ج 1 ص 502 ح 1736 عن معاذ عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، بحار الأنوار : ج 76 ص 338 ح 2 .
3- .کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 3 ص 555 ح 4902 ، مکارم الأخلاق : ج 1 ص 459 ح 1558 ، عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 38 ح 112 عن داود بن سلیمان الفراء عن الإمام الرضا عن آبائه عن الإمام علیّ علیهم السلام ، الجعفریّات : ص 244 عن الإمام الصادق عن آبائه عن الإمام علیّ علیهم السلام ، دعائم الإسلام : ج 2 ص 144 ح 507 عن الإمام علیّ علیه السلام والثلاثه الأخیره نحوه ، بحار الأنوار : ج 103 ص 286 ح 14 .
4- .غرر الحکم : ج 3 ص 417 ح 4943 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 234 ح 4493 .
ص: 39
2 / 10 - 9 آنچه در آمیزش ، شایسته نیست
الف - زیاده روی
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر گاه یکی از شما با همسرش آمیزش کرد ، سپس دلش خواست [که دوباره ، نزدیکی را] تکرار کند ، میان آن دو ، وضویی بسازد .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :مکروه است مردی که محتلم شده ، [دوباره] با زن نزدیکی کند ، مگر این که غسل نماید . پس اگر با آن حالت ، نزدیکی کرد و فرزندی دیوانه به دنیا آمد ، نباید کسی جز خودش را ملامت کند .
2 / 10 9آنچه در آمیزش ، شایسته نیستالف زیاده رویکتاب من لا یحضره الفقیه :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «هر که می خواهد جاودانه بماند که البتّه جاودانگی ، در کار نیست ، صبحانه تناول کند ، کفش نیکو [ و مناسب ]بپوشد ، ردایش سبُک باشد ، و با زنان ، کمتر نزدیکی کند» . گفته شد : ای پیامبر خدا ! سبُکی ردا چیست ؟ فرمود : «اندک بودن دَین» .
امام علی علیه السلام در پاسخ این پرسش که : جماع چیست؟ :پرده شرمی کنار می رود ، و شرمگاه هایی به هم می آمیزند ، که شبیه ترین حالت به دیوانگی است . زیاده روی در آن ، پیری می آورد ، و چون از آن حالت به خود بیاید ، پشیمان می شود . میوه حلالش ، فرزند است که اگر زنده بمانَد ، [والدینش را] گرفتار می کند ، و اگر بمیرد ، [برای آنها] اندوه می آورد .
.
ص: 40
ب المُباشَرَهُ حاقِنارسول اللّه صلی الله علیه و آله :لا یُجامِعَنَّ أحَدُکُم وبِهِ حَقنٌ مِن خَلَأٍ (1) ، فَإِنَّ مِنهُ یَکونُ البَواسِیرُ (2) . ولا یُجامِعَنَّ أحَدٌ مِنکُم وبِهِ حَقنٌ مِن بَولٍ ، فَإِنَّهُ یَکونُ مِنهُ النَّواصیرُ (3) . (4)
ج المُباشَرَهُ مُستَقبِلَ القِبلَهِالإمام علیّ علیه السلام فی ذِکرِ جُمَلٍ مِن مَناهِی النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله :نَهی أن یُجامِعَ الرَّجُلُ أهلَهُ مُستَقبِلَ القِبلَهِ . (5)
د مُباشَرَهُ المَرأَهِ بِشَهوَهِ غَیرِهارسول اللّه صلی الله علیه و آله فی وَصِیَّتِهِ لِأَمیرِ المُؤمِنینَ علیه السلام :یا عَلِیُّ ، لا تُجامِعِ امرَأَتَکَ بِشَهوَهِ امرَأَهِ غَیرِکَ ، فَإِنّی أخشی إن قُضِیَ بَینَکُما وَلَدٌ أن یَکونَ مُخَنَّثا أو مُؤَنَّثا مُخَبَّلاً . (6)
عنه صلی الله علیه و آله أیضا :یا عَلِیُّ ، لا تُجامِع أهلَکَ عَلی شَهوَهِ اُختِها ، فَإِن قُضِیَ بَینَکُما وَلَدٌ یَکونُ عَشّارا أو عَونا لِلظّالِمِ ، ویَکونُ هَلاکُ فِئامٍ مِنَ النّاسِ عَلی یَدَیهِ . (7)
.
1- .فی کنز العمّال : «خلاء» بدل «خلأ» .
2- .الباسور : هی علّه تحدث فی المقعده ، جمعه : البواسیر (لسان العرب : ج 4 ص 59 «بسر») .
3- .الناسور بالسین والصاد جمیعا : علّه قد تحدث فی حوالی المقعده (راجع : الصحاح: ج 2 ص 827 «نسر») .
4- .الفردوس : ج 5 ص 128 ح 7706 ، کنز العمّال : ج 16 ص 355 ح 44902 نقلاً عن ابن النجّار وکلاهما عن أنس .
5- .کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 4 ص 6 ح 4968 ، الأمالی للصدوق : ص 510 ح 707 کلاهما عن الحسین بن زید عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، الکافی : ج 5 ص 560 ح 17 عن غیاث بن إبراهیم عن الإمام الصادق علیه السلام ، قرب الإسناد : ص 140 ح 501 عن أبی البختری عن الإمام الصادق عن أبیه عنه علیهم السلام وکلاهما نحوه ، مکارم الأخلاق : ج 2 ص 308 ح 2655 عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 103 ص 284 ح 5 .
6- .کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 3 ص 552 ح 4899 ، علل الشرائع : ص 551 ح 5 ، الأمالی للصدوق : ص 663 ح 896 ، مکارم الأخلاق : ج 1 ص 456 ح 1552 ، الاختصاص : ص 133 کلّها عن أبی سعید الخدری ، بحار الأنوار : ج 103 ص 281 ح 1 .
7- .علل الشرائع : ص 516 ح 5 ، الاختصاص : ص 134 کلاهما عن أبی سعید الخدری ، بحار الأنوار : ج 103 ص 282 ح 1 ، عوالی اللآلی : ج 3 ص 308 ح 124 .
ص: 41
ب - آمیزش ، در حالتِ پُر بودن معده و مثانه
ج - آمیزش رو به قبله
د - آمیزش با زن ، به هوسِ زنی دیگر
ب آمیزش ، در حالتِ پُر بودن معده و مثانهپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :[زنهار !] هیچ یک از شما در حالی که نیاز به قضای حاجت دارد ، نزدیکی نکند ؛ زیرا این کار ، بیماریِ بواسیر ایجاد می کند . [زنهار ! ]هیچ یک از شما در حالی که مثانه اش پُر است ، نزدیکی نکند ؛ چرا که این کار ، باعث ناسور (فیستول) می شود .
ج آمیزش رو به قبلهامام علی علیه السلام در بیان شَمّه ای از نهی های پیامبر صلی الله علیه و آله :ایشان از این که مرد ، با همسرش ، رو به قبله نزدیکی کند ، نهی فرمود .
د آمیزش با زن ، به هوسِ زنی دیگرپیامبر خدا صلی الله علیه و آله در توصیه هایش به امیر مؤمنان علیه السلام :ای علی ! با زنت به هوس زنی دیگر ، نزدیکی نکن ؛ زیرا می ترسم اگر فرزندی برایتان مقدّر شود ، مخنّث یا زن صفت و دیوانه باشد .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در توصیه هایش به امیر مؤمنان علیه السلام :ای علی ! با همسرت ، به هوسِ خواهر او نزدیکی مکن ؛ زیرا اگر فرزندی برایتان مقدّر شود ، باجگیر یا کمکِ ستمگر خواهد بود ، و گروهی از مردم ، به دست او نابود می شوند .
.
ص: 42
ه الشِّیاعُرسول اللّه صلی الله علیه و آله :الشِّیاعُ (1) حَرامٌ . (2)
و إخبارُ الآخَرینَمسند ابن حنبل عن شهر :حَدَّثَتنی أسماءُ بنتُ یَزیدَ أنَّها کانَت عِندَ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله وَالرِّجالُ وَالنِّساءُ قُعودٌ عِندَهُ ، فَقالَ : لَعَلَّ رَجُلاً یَقولُ ما یَفعَلُ بِأَهلِهِ ، ولَعَلَّ امرَأَهً تُخبِرُ بِما فَعَلَت مَعَ زَوجِها ! فَأَرَمَّ (3) القَومُ ، فَقُلتُ : إی وَاللّهِ یا رَسولَ اللّهِ ، إنَّهُنَّ لَیَقُلنَ ، وإنَّهُم لَیَفعَلونَ ! قالَ : فَلا تَفعَلوهُ ، فَإِنَّما ذلِکَ مَثَلُ الشَّیطانِ لَقِیَ شَیطانَهً فی طَریقٍ فَغَشِیَها وَالنَّاسُ یَنظُرونَ . (4)
رسول اللّه صلی الله علیه و آله :إنَّ مِن أشَرِّ النّاسِ عِندَ اللّهِ مَنزِلَهً یَومَ القِیامَهِ ، الرَّجُلَ یُفضی إلَی امرَأَتِهِ وتُفضی إلَیهِ ، ثُمَّ یَنشُرُ سِرَّها . (5)
.
1- .الشِّیاعُ : المُفاخَرَهُ بِکَثره الجماع (النهایه : ج 2 ص 520 «شیع») .
2- .مسند ابن حنبل : ج 4 ص 58 ح 11235 ، مسند أبی یعلی : ج 2 ص 136 ح 1392 ، تاریخ بغداد : ج 5 ص 162 نحوه ، شعب الإیمان : ج 4 ص 314 ح 5232 ، الفردوس : ج 2 ص 347 ح 3573 وفیهما «السباع» بدل «الشیاع» وکلّها عن أبی سعید الخدری ، کنز العمّال : ج 16 ص 349 ح 44868 .
3- .أرَمَّ القومُ : أی سَکَتوا ولم یُجیبوا (النهایه : ج 2 ص 267 «رمم») .
4- .مسند ابن حنبل : ج 10 ص 439 ح 27654 ، المعجم الکبیر : ج 24 ص 162 ح 414 نحوه ، کنز العمّال : ج 16 ص 357 ح 44909 .
5- .صحیح مسلم : ج 2 ص 1060 ح 123 ، سنن أبی داود : ج 4 ص 268 ح 4870 ، مسند ابن حنبل : ج 4 ص 138 ح 11655 وفیها «إنّ من أعظم الأمانه» بدل «إنّ من أشر الناس» ، المصنّف لابن أبی شیبه : ج 3 ص 449 ح 2 وکلّها عن أبی سعید الخدری ، کنز العمّال : ج 16 ص 375 ح 44973 .
ص: 43
ه - فَخرفروشی به کثرت آمیزش
و - نقل کردن برای دیگران
ه فَخرفروشی به کثرت آمیزشپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :فَخرفروشی به کثرت آمیزش ، حرام است .
و نقل کردن برای دیگرانمسند ابن حنبل به نقل از شهر :اسماء بنت یزید برایم گفت که وی نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بود و مردان و زنان ، کنار او نشسته بودند . ایشان فرمود : «ممکن است مردی ، از کاری که با همسرش می کند ، بگوید ، و یا زنی ، از کاری که با شوهرش کرده ، خبر دهد ؟!» . جمعیت ، سکوت کرد . من گفتم : بله . البتّه ، ای پیامبر خدا ! هم زن ها می گویند ، و هم مردها این کار را می کنند ! فرمود : «این کار را نکنید ؛ زیرا این کار ، به آن می مانَد که شیطان (1) ، ماده شیطانی را در گذرگاهی ببیند و بر او بر جهد و مردم تماشا کنند» .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :از جمله کسانی که در روز قیامت ، بدترین جایگاه را نزد خدا دارند ، مردی است که با همسرش و همسرش با او ، کاری انجام بدهد ، سپس راز او را فاش سازد .
.
1- .ممکن است مراد ، حیوانی مانند اُلاغ و مانند آن باشد ؛ چون شیطان ، در لغت ، به معنای هر موجودِ سرکش و نافرمان است ، اعم از انسان و جن و چارپا .
ص: 44
عمل الیوم واللیله لابن السنّی عن أبی هریره:إنَّ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله قالَ: ألا هَل عَسی رَجُلٌ یُغلِقُ بابَهُ ویُرخی سِترَهُ ، ویُستَرُ بِسِترِ اللّهِ عز و جل ، فَیَخرُجُ فَیقولُ : فَعَلتُ بِأَهلی وفَعَلتُ ! فَقامَت جارِیَهٌ کَعابٌ فَقالَت : وَاللّهِ إنّهم لَیَفعَلون وإنَّهُنَّ لَیَفعَلن . فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : أفَلا اُخبِرُکُم بِمَثَلِ ذلِکَ ؟ قالوا : وما مَثَلُهُ ؟ قالَ : مَثَلُ شَیطانٍ لَقِیَ شَیطانَهً فی سِکَّهٍ فَنَکَحَها وَالنّاسُ یَنظُرونَ ! (1)
المعجم الکبیر عن أبی اُمامه :بَینَما رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَوما جالِسٌ وعِندَهُ امرَأَهٌ ، إذ قالَ لَها رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : إنّی لَأَحسَبُکُنَّ تُخبِرنَ بِما یَفعَلُ بِکُنَّ أزواجُکُنَّ ؟ قالَت : إی وَاللّهِ بِأَبی واُمّی یا رَسولَ اللّهِ ، إنّا لَنَفتَخِرُ بِذلِکَ . فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : فَلا تَفعَلن ، فَإِنَّ اللّهَ یَمقُتُ مَن یَفعَلُ ذلِکَ . فَقالَ لَها : إنّی لَأَحسَبُ إحداکُنَّ إذا أتاها زَوجُها لَیَکشِفانِ عَنهُمَا اللِّحافَ ، یَنظُرُ أحَدُهُما إلی عَورَهِ صاحِبِهِ کَأَنَّهُما حِمارانِ ! قالَت : إی وَاللّهِ بِأَبی واُمّی ، إنّا لَنَفعَلُ ذلِکَ . قالَ : لا تَفعَلوا ذلِکَ ، فَإِنَّ اللّهَ یَمقُتُ عَلی ذلِکَ . (2)
2 / 10 10ما یَحرُمُ مِنَ المُباشَرَهِأ مُقارَبَهُ الحائِضِالکتاب«وَیَسْئلُونَکَ عَنِ الْمَحِیضِ قُلْ هُوَ أَذیً فَاعْتَزِلُواْ النِّسَاءَ فِی الْمَحِیضِ وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّی یَطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَیْثُ أَمَرَکُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ وَیُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ» . (3)
.
1- .عمل الیوم واللیله لابن السنّی : ص 217 ح 615 ، سنن أبی داود : ج 2 ص 253 ح 2174 ، تاریخ دمشق : ج 67 ص 327 وکلاهما نحوه ، کنز العمّال : ج 16 ص 355 ح 44905 .
2- .المعجم الکبیر : ج 8 ص 209 ح 7844 ، کنز العمّال : ج 16 ص 355 ح 44904 .
3- .البقره : 222 .
ص: 45
2 / 10 - 10 موارد آمیزش حرام
الف - آمیزش با زن در زمان قاعدگی
عمل الیوم و اللیله ، ابن سنّی به نقل از ابو هریره :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «آیا ممکن است که مردی ، دَرِ اتاقش را ببندد و پرده اش را بیندازد ، و خدا هم بر او پرده پوشی کند و سپس بیرون بیاید و بگوید : من با زنم چه و چه کردم ؟» . دخترکی جوان برخاست و گفت : به خدا که مردها چنین می کنند و همچنین زن ها ! پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «آیا به شما نگویم که این کار ، مانند چیست؟» . گفتند : مانند چیست؟ فرمود : «مانند این که شیطان ، در گذرگاهی ، به ماده شیطانی بر خورَد و با او بیامیزد و مردم نگاه کنند !» .
المعجم الکبیر به نقل از ابو اُمامه :روزی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نشسته بود و زنی هم نزد ایشان بود ، که پیامبر صلی الله علیه و آله به او فرمود : «گمان می کنم شما کاری را که شوهرانتان با شما می کنند ، بازگو می کنید [ . درست است] ؟ زن گفت : آری ، به خدا ! پدر و مادرم به فدایت ، ای پیامبر خدا! ما به این کار ، افتخار می کنیم . پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «این کار را نکنید ؛ زیرا خداوند ، کسی را که چنین می کند ، دشمن می دارد» . باز به او فرمود : «گمان می کنم که هر یک از شما ، وقتی شوهرش به سراغ او می رود ، هر دو نفرشان ، لحاف را از خود کنار می زنند و به عورت یکدیگر می نگرند ، چنان که گویی دو اُلاغ اند !» . زن گفت : آری ، به خدا ! پدر و مادرم به فدایت ! این کار را می کنیم . فرمود : «چنین نکنید ؛ زیرا خداوند ، این کار را دشمن می دارد» .
2 / 10 10موارد آمیزش حرامالف آمیزش با زن در زمان قاعدگیقرآن« از تو در باره عادت ماهانه[ ی زنان ] می پرسند . بگو : آن ، رنجی است . پس هنگام عادت ماهانه از [ آمیزش با ] زنان ، کناره گیری کنید ، و به آنان نزدیک نشوید تا پاک شوند . پس چون پاک شدند ، از همان جا که خدا به شما فرمان داده است ، با آنان آمیزش کنید . خداوند ، توبه کاران و پاکیزگان را دوست می دارد » .
.
ص: 46
الحدیثرسول اللّه صلی الله علیه و آله :مَن جامَعَ امرَأَتَهُ وهِیَ حائِضٌ فَخَرَجَ الوَلَدُ مَجذوما أو أبرَصَ ، فَلا یَلومَنَّ إلّا نَفسَهُ . (1)
تهذیب الأحکام عن عیص بن القاسم :سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّهِ علیه السلام عَن رَجُلٍ واقَعَ امرَأَتَهُ وهِیَ طامِثٌ (2) ، قالَ : لا یَلتَمِس فِعلَ ذلِکَ ، فَقَد نَهَی اللّهُ أن یَقرَبَها . (3)
الإمام الصادق علیه السلام :لا یُبغِضُنا إلّا مَن خَبُثَت وِلادَتُهُ ، أو حَمَلَت بِهِ اُمُّهُ فی حَیضِها . (4)
الکافی عن عذافر الصیرفی :قالَ أبو عَبدِ اللّهِ علیه السلام : تَری هؤُلاءِ المُشَوَّهینَ خَلقُهُم ؟ قالَ : قُلتُ : نَعَم . قالَ : هؤُلاءِ الَّذینَ آباؤُهُم یَأتونَ نِساءَهُم فِی الطَّمثِ . (5)
الإمام الصادق علیه السلام :المُستَحاضَهُ تَنظُرُ أیّامَها ، فَلا تُصَلِّ فیها ولا یَقرَبها بَعلُها . (6)
.
1- .کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 1 ص 961 ح 201 ، مکارم الأخلاق : ج 1 ص 459 ح 1557 ، المحاسن : ج 2 ص 41 ح 1131 عن سلیمان بن جعفر البصری عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام نحوه ، عوالی اللآلی : ج 3 ص 307 ح 120 ، وسائل الشیعه : ج 2 ص 568 ح 2239 .
2- .طَمِثَت المرأه : إذا حاضت ، فهی طامِث (النهایه : ج 3 ص 138 «طمث») .
3- .تهذیب الأحکام : ج 1 ص 164 ح 472 ، وسائل الشیعه : ج 2 ص 576 ح 2274 .
4- .کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 1 ص 96 ح 203 .
5- .الکافی : ج 5 ص 539 ح 5 ، علل الشرائع : ص 82 ح 1 عن ابن أبی عذافر ، کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 1 ص 96 ح 202 ، عوالی اللآلی : ج 3 ص 307 ح 121 وفیه «عنهم علیهم السلام » وکلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج 81 ص 86 ح 6 .
6- .الکافی : ج 3 ص 88 ح 2 ، تهذیب الأحکام : ج 1 ص 106 ح 277 و ص 170 ح 484 کلّها عن معاویه بن عمّار ، وسائل الشیعه : ج 2 ص 543 ح 2146 .
ص: 47
حدیثپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر کس ، با زنش در زمان عادت ماهانه اش نزدیکی کرد و فرزندی جذامی یا پیس ، به دنیا آمد ، جز خودش ، کسی را سرزنش نکند .
تهذیب الأحکام به نقل از عیص بن قاسم :از امام صادق علیه السلام در باره آمیزش مرد با زنش ، هنگام عادت ماهانه اش پرسیدم ، فرمود : «دنبال چنین کاری نرود ؛ زیرا خداوند ، از نزدیک شدن به زن [ در چنین مواقعی ] نهی فرموده است» .
امام صادق علیه السلام :ما را دشمن نمی دارد ، مگر کسی که ناپاک ، زاده شده باشد ، یا مادرش در زمان قاعدگی اش ، او را حامله شده باشد .
الکافی به نقل از عذافر صیرفی :امام صادق علیه السلام فرمود : «این ناقص الخلقه ها را می بینی؟» . گفتم : آری . فرمود : «اینها کسانی هستند که پدرانشان با زنانشان ، در زمان قاعدگی ، نزدیکی می کنند» .
امام صادق علیه السلام :زن حائض ، باید آن چند روزِ خود را صبر کند . در این روزها ، نه نماز بخواند و نه شوهرش با او نزدیکی کند .
.
ص: 48
دعائم الإسلام :رُوّینا عَن أهلِ البَیتِ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِم أنَّ المَرأَهَ إذا حاضَت أو نَفِسَت حَرُمَ عَلی زَوجِها وَطؤُها حَتّی تَطهُرَ وتَغتَسِلَ . (1)(2)
ب المُباشَرَهُ حالَ الاِعتِکافِ فِی المَسجِدِالکتاب«وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنتُمْ عَاکِفُونَ فِی الْمَسَاجِدِ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَقْرَبُوهَا کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ ءَایَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ» . (3)
الحدیثکتاب من لا یحضره الفقیه عن زراره :سَأَلتُ أبا جَعفَرٍ علیه السلام عَنِ المُعتَکِفِ یُجامِعُ ؟ قالَ : إذا فَعَلَ ذلِکَ فَعَلَیهِ ما عَلَی المُظاهِرِ . وقَد رُوِیَ أنَّهُ إن جامَعَ فِی اللَّیلِ فَعَلَیهِ کَفّارَهٌ واحِدَهٌ ، وإن جامَعَ بِالنَّهارِ فَعَلَیهِ کَفّارَتانِ (4) .
.
1- .دعائم الإسلام : ج 1 ص 127 ، بحار الأنوار : ج 81 ص 118 ح 41 .
2- .قال العلّامه الطباطبائی : قد کان للناس فی أمر المحیض مذاهب شتّی : فکانت الیهود تشدّد فی أمره ، ویفارق النساء فی المحیض فی المأکل والمشرب والمجلس والمضجع ، وفی التوراه أحکام شدیده فی أمرِهنّ فی المحیض وأمرِ من قرب منهنّ فی المجلس والمضجع والمسّ . وغیر ذلک . وأمّا النصاری فلم یکن عندهم ما یمنع الاجتماع بهنّ أو الاقتراب منهنّ بوجه . وأمّا المشرکون من العرب فلم یکن عندهم شیء من ذلک ، غیر أنّ العرب القاطنین بالمدینه وحوالیها سری فیهم بعض آداب الیهود فی أمر المحیض والتشدید فی أمر معاشرتهنّ فی هذا الحال . وغیرهم ربّما کانوا یستحبّون إتیان النساء فی المحیض ویعتقدون أنّ الولد المرزوق حینئذٍ یصیر سفّاحا ولوعا فی سفک الدماء ، وذلک من الصفات المستحسنه عند العشائر من البدویّین . . . فالإسلام قد أخذ فی أمر المحیض طریقا وسطا بین التشدید التامّ الذی علیه الیهود ، والإهمال المطلق الذی علیه النصاری ، وهو المنع عن إتیان محلّ الدم والإذن فیما دونه (المیزان فی تفسیر القرآن : ج 2 ص 208) .
3- .البقره : 187 .
4- .کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 2 ص 188 ح 2102 ، الکافی : ج 4 ص 179 ح 1 .
ص: 49
ب - آمیزش ، هنگام اعتکاف در مسجد
دعائم الإسلام :از اهل بیت که درودهای خداوند بر آنها باد ، روایت داریم که زن ، هر گاه حیض یا نَفاس باشد ، بر شوهرش حرام است که با او نزدیکی کند ، تا آن گاه که پاک شود و غسل کند . (1)
ب آمیزش ، هنگام اعتکاف در مسجدقرآن« و در حالی که در مساجد ، معتکف هستید ، [ با زنان ] در نیامیزید . این است حدود احکام الهی . پس بدانها نزدیک نشوید . این گونه ، خدا آیات خود را برای مردم بیان می کند . باشد که پروا پیشه کنند » .
حدیثکتاب من لا یحضره الفقیه به نقل از زُراره :از امام باقر علیه السلام پرسیدم : آیا معتکِف می تواند نزدیکی کند؟ فرمود : «اگر چنین کرد ، همان کفّاره ظِهار کننده ، به او تعلّق می گیرد . روایت شده است که اگر در شبْ نزدیکی کرد ، یک کفّاره بر عهده اوست ، و اگر در روزْ نزدیکی کرد ، دو کفّاره دارد» .
.
1- .در تفسیر المیزان آمده است : در خصوص ارتباط و تماس با زن در دوره عادت ماهانه اش ، عقاید گوناگونی میان مردم وجود داشت : یهود ، در این باره ، سخت می گرفتند و از خوردن و آشامیدن و نشست و برخاست و هم بستری با زنان در این دوره ، دوری می کردند . در تورات ، در باره زنان حائض و کسانی که با آنان همنشینی و هم بستری و تماس داشته باشند ، احکام سختگیرانه ای آمده است ؛ امّا مسیحیان ، از نشست و برخاست با این زنان و نزدیک شدن به آنها ممانعتی نداشتند . مشرکان عرب در این باره از خود ، چیزی نداشتند ؛ امّا عرب های مقیم مدینه و پیرامون آن ، پاره ای از آداب یهود در خصوص زنان حائض و سختگیری در معاشرت با آنها در این دوره ، به ایشان سرایت کرده بود . دیگران هم شاید هم بستری با زنان در دوره قاعدگی را حتّی پسندیده می شمردند و معتقد بودند که فرزندی که در این هنگام درست شود ، خونریز خواهد بود و علاقه شدیدی به ریختن خون دارد ، و این ، از صفاتی بود که عشایر بادیه نشین ، آن را می پسندیدند ... ؛ امّا اسلام در این باره ، حدّ وسط میان سختگیری یهود و اهمال مطلق نصارا را در پیش گرفت ، و آن ، ممنوع ساختن نزدیکی از محلّ خونریزی ، و اجازه دادن برای غیر آن محل است (المیزان فی تفسیر القرآن : ج 2 ص 208) .
ص: 50
الکافی عن سماعه بن مهران :سَأَلتُ أبا عَبدِاللّهِ علیه السلام عَن مُعتَکِفٍ واقَعَ أهلَهُ ؟ قالَ : هُوَ بِمَنزِلَهِ مَن أفطَرَ یَوما مِن شَهرِ رَمَضانَ (1) .
الکافی عن الحسن بن الجهم عن أبی الحسن علیه السلام ، قالَ :سَأَلتُهُ عَنِ المُعتَکِفِ یَأتی أهلَهُ ؟ فَقالَ : لا یَأتِی امرَأَتَهُ لَیلاً ولا نَهارا وهُوَ مُعتَکِفٌ (2) .
2 / 11الدّعاء2 / 11 1الدُّعاءُ لِلأَهلِالکتاب«رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنفُسَنَا وَإِن لَّمْ تَغْفِرْ لَنَا وَ تَرْحَمْنَا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِینَ» . (3)
«قَالُواْ لَئِن لَّمْ تَنتَهِ یَالُوطُ لَتَکُونَنَّ مِنَ الْمُخْرَجِینَ * قَالَ إِنِّی لِعَمَلِکُم مِّنَ الْقَالِینَ * رَبِّ نَجِّنِی وَ أَهْلِی مِمَّا یَعْمَلُونَ * فَنَجَّیْنَاهُ وَ أَهْلَهُ أَجْمَعِینَ» . (4)
الحدیثرسول اللّه صلی الله علیه و آله :إنَّ جَبرَئیلَ علیه السلام جاءَنی فَقالَ : یا مُحَمَّدُ . . . قُل : اللّهُمَّ رَبَّ النّورِ العَظیمِ ، ورَبَّ الکُرسِیِّ الرَّفیعِ . . . هَب لی کَما وَهَبتَ لِأَولِیائِکَ وأهلِ طاعَتِکَ ، فَإِنّی مُؤمِنٌ بِکَ ومُتَوَکِّلٌ عَلَیکَ ، مُنیبٌ (5) إلَیکَ مَعَ مَصیری إلَیکَ ، وتَجمَعُ لی ولِأَهلی ولِوَلَدِی الخَیرَ کُلَّهُ ، وتَصرِفُ عَنّی وعَن وَلَدی وأهلِی الشَّرَّ کُلَّهُ ، أنتَ الحَنّانُ المَنّانُ ، بَدیعُ (6) السَّماواتِ وَالأَرضِ . (7)
.
1- .الکافی : ج 4 ص 179 ح 2 .
2- .الکافی : ج 4 ص 180 ح 3 .
3- .الأعراف : 23 .
4- .الشعراء : 167 170 .
5- .الإنابَهُ : الرجوع إلی اللّه بالتوبه ، أناب یُنیبُ فهو مُنیب (النهایه : ج 5 ص 123 «نوب») .
6- .البَدِیْعُ : هو الخالق المخترع لا عن مثال سابق (النهایه : ج 1 ص 106 «بدع») .
7- .الإقبال : ج 1 ص 239 عن المفضّل بن عمر عن الإمام الصادق علیه السلام ، البلد الأمین : ص 231 ، المصباح للکفعمی : ص 833 ، بحار الأنوار : ج 98 ص 10 ح 2 .
ص: 51
.